Հայաստանում Իրանի դեսպան Մեհդի Սոբհանին պարզաբանել է, թե Իրանն ինչ նկատի ունի, երբ ասում է արտառեգիոնալ խաղացողներ՝ անթույլատրելի համարելով ռեգիոնում նրանց հաստատումը:
Ըստ դեսպանի, արտառեգիոնալ խաղացողներ ասելով նկատի ունեն ԱՄՆ ու որոշ եվրոպական երկրներ, որոնք դեսպանի խոսքով գալիս են Կովկաս եւ փորձում են որոշումներ կայացնել այստեղ ապրող ժողովուրդների համար: Պատահակա՞ն է, զուգադիպությու՞ն է արդյոք, որ Իրանի դեսպանը թեմայի վերաբերյալ ավելի բաց է արտահայտվում Իսրայելին իրանական պատասխանից հետո, որը ըստ էության դարձել էր թիվ մեկ միջազգային իրադարձությունն ու ըստ էության առ այսօր մնում է այդպիսին:
Թե՞ Իրանի դեսպանի հայտարարությունները վկայում են այն ընդգրկման մասին, որ ունի հարցը, եւ Իսրայելի ուղղությամբ գործողությունից հետո Իրանը Հայաստանում իր դեսպանի միջոցով որոշակի ազդակներ է ուղղում Կովկասի առնչությամբ:
Ի դեպ, դեսպան Սոբհանին ասել է, որ Իրանը դժգոհ է ռեգիոնում լարվածության աճի միտումից:
Ըստ դեսպանի, հարցերը պետք է կարգավորել խաղաղ ճանապարհով: Նա իհարկե չի ասել, թե հատկապես ո՞վ է առաջացնում աճի լարման միտում, սակայն դա թերեւս այն պատճառով, որ Թեհրանը այդ միտման հետեւում դիտարկում է ավելի լայն աշխարհաքաղաքական պրոցեսները, որտեղ Կովկասի երկրները ի վիճակի չեն լինել եղանակ ստեղծող կամ թելադրող՝ օբյեկտիվորեն, անկախ նրանց միջեւ ուժային բալանսից:
Առաջիկայում Հայաստան կգա իրանական երկու պատվիրակություն, որոնք ունեն տնտեսական հարաբերությունների խորացման նպատակ: Մասնավորապես, դրանցից մեկը առնչվելու է իրանական Չաբահար նավահանգստում Հայաստանի համար տարածքի հարցին, որով ըստ Հայաստանում Իրանի դեսպան Մեհդի Սոբհանիի՝ Երեւանը հետաքրքրված է:
Իրանի դեսպանը, որ ասուլիսի է տվել ապրիլի 16-ին, հայտարարել է, որ Հայաստանն Իրանի համար ճանապարհ է դեպի Սեւ ծով, իսկ Իրանը Հայաստանի համար «շնչուղի» է դեպի հարավ, դեպի Հնդկաստան: Իրանի դեսպանը փաստացի ազդարարել է Հայաստանի հանդեպ Իրանի տնտեսական հետաքրքրությունների աճի մասին:
Իհարկե պարզ չէ, թե գործնականության ինչ աստիճան ունեն դրանք, սակայն այստեղ թերեւս շեշտադրումներն առավել ուշագրավ են մի ֆոնի, որն առաջին հայացքից թերեւս տեսանելի չէ: Խոսքն ապրիլի 5-ի հանդիպման մասին է, դրա տնտեսական բովանդակության եւ շեշտադրումների: Անշուշտ, այստեղ եւս կա գործնականության մեծ հարցը, սակայն ուշադրության են արժանի միտումները: Հայաստանի հարցում տնտեսական շեշտադրումների ամերիկա-եվրոպական հանդիպմանը փաստորեն հնչում է Իրանի անուղղակի արձագանքը՝ տնտեսական այլ շեշտադրումների տեսքով: Այստեղ անշուշտ պետք է նկատել աշխարհաքաղաքականությունը: Բրյուսելյան ձեւաչափի «առանցքում» անշուշտ տրանսպորտային կապերի հանգամանքն է՝ Կենտրոնական Ասիայից դեպի Թուրքիա ու Եվրոպա՝ Ադրբեջանով եւ Հայաստանով:
Իրանը գործնականում Հայաստանին առաջարկում է հարավից-հյուսիս տրամաբանությունը: Այստեղ հարկ է նկատել, որ Թեհրանի առաջարկը թերեւս պետք է գրավիչ թվա Ֆրանսիային, որը մեղմ ասած չի կարող ոգեւորված լինել այսպես ասած Միջին միջանցքի այն տրամաբանությամբ, որը ենթադրում է ճանապարհ Ադրբեջանով եւ Թուրքիայով: Ֆրանսիայի համար դա կնշանակի կախվածություն իր էքզիստենցիալ մարտահրավերներից մեկից:
Հայաստանը փորձում է իրավիճակը կառավարել «Խաղաղության խաչմերուկ» գաղափարով, ինչը սակայն հազիվ թե լինի կառավարման հուսալի գործիք եւ դրա ներքո այդուհանդերձ կա որոշումների կայացման հնարավորինս մեծ ներուժ ձեւավորելու հրամայական: Եվ ոչ այն պատճառով, որ Հայաստանը ստիպված է լինելու կայացնել որոշումներ, առանց որոնց տեղից չի շարժվի աշխարհաքաղաքականությունը:
Պարզապես Հայաստանը պետք է ի վիճակի լինի կայացնել որոշումներ, որպեսզի չմատնվի պարզապես այլոց անխուսափելիորեն կայացնելիք որոշումների քմահաճույքին:
Բաց մի թողեք
Ադրբեջանի սպառնալիքներն ու Հայաստանի՝ պատասխանը․ պատերազմ կլինի՞, ընդդիմությունը կգայթակղվի՞
Հնդկաստանը կարող է լինել գործընկեր, որը օգտակար կլինի նաեւ Հայաստանին
Ընդդեմ Հայաստանի՝ Պուտին – Ալիև նոր համաձայնագիր է մշակվում