Սոցիալական ցանցերում, կապված ՀԱԵ Տավուշի թեմի առաջնորդի գլխավորած շարժման հետ, տեսակետ է հնչել, որ Հայաստանը կարող է լինել «քրիստոնեական պետություն»: Նման գաղափար հրապարակային արտահայտվել է Արցախում 2017թ. նոր սահմանադրության շուրջ քննարկումներում:
Առաջարկություն կար, որ երկիրն անվանվի «Արցախի քրիստոնեական հանրապետություն»: Գաղափարը հետագա զարգացում չունեցավ: Հայաստանում որեւէ ազդեցիկ հոգեւորականի իշխանության գալու հավանականության մասին անցյալ տարի խոսեց երկրորդ նախագահ Ռոբերտ Քոչարյանը: Այսօր արդեն նախադեպ է նշվում՝ Կիպրոսի առաջին նախագահը հոգեւորական էր:
Բայց այլ բան է, որ արքեպիսկոպոս Մակարիոսը մասնակցել է Կիպրոսի առաջին նախագահական ընտրություններին եւ ընտրվել երկրի առաջնորդ, բոլորովին այլ, եթե խոսքը «քրիստոնական պետության,, մասին է, այսքինքն՝ կրոնապետության: Մանավանդ որ Հայաստանը երեսուներեք տարի է՝ աշխարհիկ պետություն է, ունեցել է երեք նախագահ, 2017թ. սահմանադրական փոփոխությամբ անցել խորհրդարանական կառավարման: Տավուշի թեմի առաջնորդի գլխավորած շարժմանը մի քանի քաղաքական ուժեր արդեն իսկ աջակցություն են հայտնել: Սրբազանն ասել է, որ առանց Մայր աթոռի եւ Վեհափառ հայրապետի օրհնության ինքը ոչինչ չէր նախաձեռնի եւ ոչինչ չի անում:
Ըստ այդմ, հարց է առաջանում՝ շարժումը պարզ իշխանափոխության նպատակ ունի՞, թե Հայաստանում «քրիստոնեապետության հաստատմա՞ն»: Համախմբել համակիրների «կրիտիկական» զանգված եւ հասնել Նիկոլ Փաշինյանի հրաժարականին, արտահերթ ընտրությունների եւ նոր իշխանության ձեւավորման՝ քաղաքական աշխարհիկ գործընթաաց է, սահմանադրական իրավունքի իրացում: Բայց իշխանափոխությունից հետո նախաձեռնել «քրիստոնեական պետության ստեղծում»՝ հակասահմանադրական է: Հարկ կլինի վերստին սահմանադրություն փոխել:
Այստեղ չափազանց կարեւոր է մի հանգամանք. Տավուշի թեմի առաջնորդի, փաստացի՝ Հայ առաքելական եկեղեցու, գլխավորած շարժումն ըստ էության Հայաստանի գործող իշխանության աշխարհաքաղաքական կողմնորոշման դեմ է:
Իսկ ի՞նչ կողմնորոշում կունենա Հայաստանի «քրիստոնեապետությունը»: Քրիստոնեական աշխարհն այսօր ավելի քան մասնատված է: Եթե նախկինում մրցակցությունը միայն Վատիկանի եւ Ուղղափառ եկեղեցու միջեւ էր, ապա ուկրաինական ճգնաժամի համատեքստում Ուղղափառ եկեղեցին նույնպես բաժանվել է մրցակիցների, որ դրսեւորվում է Հունաց Տիեզերական Պատրիարքի եւ Մոսկվայի եւ Համայն Ռուսիո Պատրիարքի միջեւ սուր հակասություններով:
Քրիստոնեական աշխարհի ո՞ր «թեւն» է գործընկեր ընտրելու Հայաստանի «քրիստոնեապետությունը»: Հայ առաքելական եկեղեցին ոչ կաթոլիկ է, ոչ՝ ուղղափառ, կրոնա-դավանաբանական ավտոկեֆալ կառույց է արդեն տասնհինգ դար ի վեր, ունի իր ինքնուրույն տոնացույցը, ծիսակարգը: Աշխարհիկ Հայաստանի ընտրությունը մեկն է՝ Ռուսաստա՞ն, թե՞՝ Արեւմուտք, անվտանգության ՀԱՊԿ-ի համակա՞րգ, թե՞՝ դիվերսիֆիկացիա: Հայաստանի «քրիստոնեապետության» առջեւ ծառանալու է համագործակցության առնվազն երեք տարբերակ՝ Վատիկան, Հունաց Տիեզերական Պատրիարք եւ Ռուս ուղղափառ եկեղեցի:
Հայաստանի չորս հարեւաններից երեքն իսլամադավան են՝ Թուրքիան, Ադրբեջանը եւ Իրանը, իսկ Վրաստանն՝ ուղղափառ քրիստոնյա: Այս երկրներն ինչպե՞ս կընդունեն Հայաստանի «քրիստոնեապետությունը»: Այն դեպքում, երբ Վատիկանը եւ Ռուս ուղղափառ եկեղեցին Մերձավոր Արեւելքում ազդեցություն սուր մրցակիցներ են: Ընդ որում, երկուսն էլ ձգտում են իսլամական աշխարհի հետ ավելի սերտ համագործակցության: Աշխարհիկ Հայաստանի լրջագույն խնդիրը տարածաշրջանային-քաղաքակրթական ակնհայտ մեկուսացվածության հաղթահարումն է: Հայաստանի «քրիստոնեապետությունը» մեզ, հավանաբար, կմղի ոչ միայն ավելի մեկուսացվածության, այլեւ կրոնա-դավաբանական, պատմա-մշակութային շատ վտանգավոր «բանավեճի»՝ փորձության ենթարկելով հայ ժողովրդի հոգեւոր ինքնությունը:
Արցախի դեպքում, գուցե, արդարացված էր «քրիստոնեապետության մոդելի» փնտրտուքը, բայց եթե գաղափարը զարգացում չունեցավ, պետք է ենթադրել, որ արտաքին աջակցություն չկար: Հայաստանի «քրիստոնեապետությամբ» շահագրգռված կենտրոն կա՞: Թե սոցցանցային գրառումները զուտ անձնական՝ Կիպրոսի առաջին նախագահի նախադեպից ածանցած «բարի ցանկություննե՞ր են»:
Բաց մի թողեք
Ալիևը ձգտում է Պուտինի երաշխիքին, մենք՝ Արևմուտքի աջակցությանը
Խնդիրը «ռազմական ռեսուրսները չեն», «այլ՝ անդամ պետությունների քաղաքական» «քաղաքակրթական տարաձայնությունները»
Պետական պարտքի սպասարկումից է կախված պետության ինքնիշխանության աստիճանը