30/04/2025

Եթե Սիրիան վերածվի թուրք-իսրայելական բախման պոլիգոնի, ինչ կանի Բաքուն

Թուրքական աղբյուրները հայտնում են, որ Ադրբեջանում հանդիպել են Թուրքիայի և Իսրայելի պատվիրակությունները՝ լարվածությունը հաղթահարելու ուղղությամբ քննարկումների նպատակով:

Նախօրեին, ելույթ ունենալով Բաքվում, Իլհամ Ալիևը հայտարարել էր, թե Ադրբեջանի համար մտահոգիչ է Իսրայելի և Թուրքիայի միջև ցանկացած լարվածություն, որովհետև Բաքուն սերտ գործակցում է երկուսի հետ էլ․ Թուրքիան դաշնակից է, ինչպես նշել էր Ալիևը, իսկ Իսրայելը՝ բարեկամ: Ադրբեջանի նախագահի անհանգստությունը, թերևս, պայմանավորված չէ լոկ դաշնակցի ու բարեկամի միջև կռվով:

Սիրիայում իրավիճակի փոփոխությունը Իլհամ Ալիևի մոտ արթնացրել է մերձավորարևելյան ռեգիոնում անմիջական և էական դերակատարում ստանձնելու հույս և ակնկալիք: Փետրվարին նա շնորհավորել էր Սիրիայի այսպես ասած նոր նախագահ Ալ Շարաային և հրավիրել նրան Բաքու: Մերձավոր Արևելքում, ստանձնելով առավել էական դերակատարում, Ալիևը, անշուշտ, ակնկալում է բարձրացնել աշխարհաքաղաքական կշիռն ու գինը:

Սակայն եթե Սիրիայում ծավալվի թուրք-իսրայելական բախում՝ անգամ պրոքսի տարբերակով, ապա դա կարող է պարզապես «ճզմել» Բաքվին՝ Ալիևի աշխարհաքաղաքական ակնկալիքներով ու ծրագրերով հանդերձ:

Մինչդեռ Ալիևը Սիրիայում տարածություն է փնտրում կամ ակնկալում, որովհետև նրա համար կարող է նեղանալ տարածությունը Կովկասում, եթե հաջողվի Թրամփի ու Պուտինի միջև գործարքը: «Ճզմվելով» Սիրիայում՝ Ալիևը ունի պարզապես մինչև Կովկաս «դոմինոյի էֆեկտի» մտավախություն:

Սիրիայի միջոցով Մերձավոր Արևելք դուրս գալը Ադրբեջանի նախագահին անհրաժեշտ է Կովկասում սեղմվելու հեռանկարը չեզոքացնելու համար: Մինչդեռ եթե Սիրիան վերածվի թուրք-իսրայելական պրոքսի բախման պոլիգոնի, Ադրբեջանի համար դա կլինի ոչ թե խաղային նոր տարածություն, այլ լրիվ հակառակը:

Դա է պատճառը, որ նա, ըստ էության, նույնիսկ մարտահրավեր է նետում Դոնալդ Թրամփին, որը երկու օր առաջ Սպիտակ տանն ընդունելով Նաթանյահուին, ասել էր, թե կարող է միջնորդ լինել նրանց և Թուրքիայի միջև, եթե Իսրայելն իրեն «գիտակից պահի»:

Իլհամ Ալիևը փաստորեն «ձեռնոց» է նետում Թրամփի այդ պատրաստակամությանը՝ ներկայացնելով թուրք-իսրայելական միջնորդության իր հայտը: Հազիվ թե որևէ մեկը Թրամփին ձեռնոց նետի այսպես ասած լավ օրից:

Ալիևը, իհարկե, հիանալի հասկանում է դա, և ըստ ամենայնի դրա համար էլ Թրամփի «սիրտը շահելու» համար նրան առաջարկում է տեղեկություններ Բաքվում ԱՄՆ ՄԶԳ և այլ ֆոնդերի գործունեության ապօրինությունների մասին: