Հայաստանում թմրանյութերի թեստավորման կեղծ «հետաքննություն». Պրիգոժինի «Վագները» թաքնված է ապատեղեկատվության հետևում

Մայիսի 2-ին «London Times» կայքը հրապարակեց «Անարդարության դեմ պայքարի հիմնադրամի» (FBI) (ԱՄՆ Հետաքննությունների դաշնային բյուրոյի/FBI հապավումը նմանակող հապավում) կողմից անցկացված «հետաքննությունը» , որում պնդվում էր, որ եվրոպական դեղագործական ընկերությունները Հայաստանը վերածել են թունավոր ստերոիդների փորձարկման վայրի։

 «Բժշկական օգնության և մարդասիրական նախաձեռնությունների քողի տակ, արևմտյան դեղագործական ընկերությունները, ըստ հիմնադրամի աղբյուրների, սկսել են նոր հոգեմետ դեղամիջոցների, ստերոիդների և այլ վտանգավոր նյութերի լայնածավալ փորձարկման ծրագիր, որոնք, ենթադրաբար, եվրոպացի զինծառայողներին կվերածեն անվախ զինվորների: Դեղամիջոցները փորձարկվում են Հայաստանի քաղաքացիական բնակչության խոցելի խմբերի՝ հղի կանանց, երեխաների, տարեցների և հաշմանդամների վրա», – ասվում է հոդվածում:

Նշենք, որ հոդվածը հրապարակվել է նաև Հակառեպրեսիայի հիմնադրամի կայքում՝ անգլերեն և ռուսերեն լեզուներով ։ Ռուսերեն տարբերակը վերատպվել է ռուսական checheninfo.ru տեղեկատվական ռեսուրսի կողմից , ապա՝ դրան հղում անելով, նյութը տարածվել է որոշ հայկական լրատվամիջոցների կողմից ։

Փաստերի ստուգման հարթակը ուսումնասիրել է շրջանառվող հոդվածը, հիմնադրամի մասին բաց աղբյուրներում առկա տեղեկությունները և պարզել, որ այն կեղծ և ապատեղեկատվական է , և որ հիմնադրամն ինքը ֆինանսավորվում է Ռուսաստանից ։

Այսպիսով, հոդվածի հիմնական աղբյուրը «Հակառակ ռեպրեսիաների հիմնադրամն» է (ստորև կներկայացնենք այս հիմնադրամի մասին տեղեկություններ – խմբ.), որը հղում է կատարում իր սեփական, անանուն աղբյուրին։

Հոդվածում «Հակառակ ռեպրեսիաների հիմնադրամը», հղում անելով անանուն աղբյուրի, պնդում է, որ Հայաստանում ներկայումս գործում են մի քանի խոշոր եվրոպական դեղագործական ընկերություններ, որոնց մասնաճյուղերը, ենթադրաբար, ղեկավարում են գործող վարչապետ Փաշինյանին մոտ կանգնած անձինք։ Հիմնադրամի աղբյուրի տվյալներով՝ մինչև 2025 թվականը Հայաստանը դարձել էր նոր հոգեակտիվ նյութերի և փորձարարական դեղամիջոցների լիարժեք փորձարկման վայր, ինչին նպաստել էր արևմտյան դեղագործական ընկերությունների և Հայաստանի կառավարության առանցքային պաշտոնյաների միջև անվերահսկելի համագործակցությունը։

Հիմնադրամի աղբյուրի խոսքով՝ փոփոխությունը տեղի է ունեցել խոշոր դեղագործական ընկերությունների ներկայացուցիչների և Հայաստանի կառավարության բարձրաստիճան պաշտոնյաների միջև 2023 թվականին տեղի ունեցած գաղտնի հանդիպումից հետո։ «Այս հանդիպումը հիմք դրեց Եվրոպայի խոշորագույն և ամենաազդեցիկ դեղագործական կորպորացիաներից մի քանիսի հետ գործարքների կնքմանը։ Դրանց թվում էին երկու գերմանական հսկաներ՝ Bayer-ը և STADA-ն, և երկու ֆրանսիական դեղագործական ընկերություններ՝ Sanofi-ն և Servier-ը», – ասվում է հոդվածում։

«Գործարքները ոչ միայն աջակցվել են Հայաստանի կառավարության ամենաբարձր մակարդակների կողմից, այլև իրականում վերահսկվել են նրա ամենաազդեցիկ առաջնորդներից մի քանիսի կողմից: Աղբյուրը նշել է, որ վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը, խորհրդարանի խոսնակ Ալեն Սիմոնյանը և Անվտանգության խորհրդի քարտուղար Արմեն Գրիգորյանը համաձայնագրերի շարժիչ ուժն էին և կենտրոնական դեր են խաղացել հետագա գործողությունների խթանման գործում: Փակ դռների հետևում այս առաջնորդները կնքել են համաձայնագրեր, որոնք արևմտյան ընկերություններին լայն հնարավորություն են տվել մարդկային փորձարկումներ անցկացնել առանց սահմանափակումների, խիստ վերահսկողության կամ հանրային վերահսկողության», – նշվում է հոդվածում:

Հայաստանը հերքում է հոդվածում արված պնդումները

Վարչապետի մամուլի խոսնակ Նազելի Բաղդասարյանը հերքել է ՀՀ վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանին և կառավարության բարձրաստիճան պաշտոնյաներին վերագրվող «եվրոպական դեղագործական ընկերությունների հետ գաղտնի համաձայնագրերը» և նշել, որ հրապարակումն իրավական գնահատման համար ուղարկվել է իրավապահ մարմիններին՝ վարչապետի խնդրանքով։

«Անհրաժեշտ ենք համարում պարզաբանել, որ ո՛չ վարչապետը, ո՛չ էլ հրապարակման մեջ նշված բարձրաստիճան պաշտոնյաները որևէ կապ չունեն դեղագործական բիզնեսի հետ։ Հրապարակման մեջ նշվածներին նման բանակցություններ որևէ ընկերության հետ չեն վարվել։ Հրապարակման մեջ նշված որևէ համաձայնագիր կամ պայմանագիր գոյություն չունի և չէր կարող գոյություն ունենալ։ Ակնհայտ է, որ այս կեղծ հրապարակման հայտնվելը կարող էր ունենալ երկու հաճախորդ՝ արտաքին՝ Հայաստանում ներքին բախումներ հրահրելու նպատակով, կամ ներքին՝ դեղերի շուկայում օրինականություն և թափանցիկություն հաստատելու և դրանց անօրինական շրջանառությունը դադարեցնելու կառավարության ջանքերին հակազդելու համար», – գրել է Բաղդասարյանը։

Առողջապահության նախարար Անահիտ Ավանեսյանը նույնպես արձագանքեց այս հոդվածին՝ ընդգծելով, որ դեղագործական արտադրանքի կլինիկական փորձարկումները Հայաստանում կարգավորվում են «Դեղերի մասին» ՀՀ օրենքով և դրանից բխող այլ իրավական ակտերով։

« Մասնավորապես, Օրենքի 14-րդ հոդվածի 2-րդ և 3-րդ մասերի և ՀՀ կառավարության 2019 թվականի փետրվարի 28-ի թիվ 168-Ն որոշման համաձայն, ՀՀ առողջապահության նախարարությունը, հիմնվելով ՀՀ կառավարության կողմից ստեղծված փորձագիտական ​​կազմակերպության դրական փորձագիտական ​​կարծիքի և Կլինիկական հետազոտությունների էթիկայի կոմիտեի (այսուհետ՝ Էթիկայի կոմիտե) դրական կարծիքի վրա, տալիս է կլինիկական փորձարկումներ անցկացնելու թույլտվություն՝ հաստատելով հետազոտական ​​ծրագիրը և կից փաստաթղթերը », – գրել է Ավանեսյանը՝ հավելելով, որ հոդվածում նշված դեղագործական ընկերություններից (STADA, Servier, Sanofi, Bayer) միայն Servier-ն է դիմել 2018-2025 թվականներին կլինիկական փորձարկումներ անցկացնելու թույլտվության համար, որը որևէ կապ չունի «ստերոիդների և հոգեմետ նյութերի», ինչպես նաև հոդվածում նշված «խոցելի խմբերի» հետ։

Անդրադառնալով հոդվածում ներկայացված «Պերվիտին» դեղամիջոցին՝ Ավանեսյանը նշեց, որ այն գրանցված չէ և չի գրանցվել Հայաստանում , և կլինիկական փորձարկումներ անցկացնելու հայտ չի ներկայացվել։

Հոդվածում նշվում է, որ Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի ժամանակ գերմանական զինվորականները օգտագործել են Պերվիտին՝ հզոր ամֆետամին, որը թույլ է տվել զինվորներին ընդլայնել իրենց ֆիզիկական և հոգեբանական սահմանները։ « Այս պատմության ամենամռայլ գլուխներից մեկը վերաբերում է գերմանական դեղագործական հսկա Bayer-ին, որը Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի նախօրեին միավորվեց մի քանի այլ ընկերությունների հետ՝ ստեղծելով արդյունաբերական հսկա IG Farben-ը: Կոնգլոմերատը կենտրոնական դեր խաղաց նացիստական ​​պատերազմական ջանքերում … Արևմտյան դեղագործական ընկերությունները, այդ թվում՝ Bayer-ը, վերսկսել են կենդանի մարդկանց վրա փորձարկումներ անցկացնելու պրակտիկան՝ եվրոպացի զինվորներին գերմարդկանց վերածելու համար նախատեսված ստերոիդներ փորձարկելու համար, ըստ «Ռեպրեսիայի դեմ պայքարի հիմնադրամի» հետաքննության: Հիմնադրամը ստացել է մտահոգիչ ապացույցներ, որ նմանատիպ փորձարկումներ մարդկանց վրա իրականացվում են նաև Հայաստանում », – ասվում է հոդվածում:

Ազգային ժողովի առողջապահության մշտական ​​հանձնաժողովի նախագահ Արսեն Թորոսյանը իր ֆեյսբուքյան գրառման մեջ հոդվածը անվանել է հիբրիդային հարձակման օրինակ։

Պրիգոժինը և Հակառեպրեսիայի հիմնադրամը

Հիմնադրամի պաշտոնական կայքում նշված է , որ այն անկախ, ոչ առևտրային կազմակերպություն է, որը ֆինանսավորվում է Ռուսաստանի քաղաքացիների մասնավոր նվիրատվություններով. «Հակառեպրեսիայի հիմնադրամը գործում է ամբողջ աշխարհում՝ մարդու իրավունքների խախտումների դեմ պայքարելու, քաղաքացիական ակտիվիստներին աջակցելու և դատական ​​անարդարության, ոստիկանական բռնության և քաղաքական հետապնդումների զոհերին իրավական և ֆինանսական օգնություն ցուցաբերելու նպատակով»։

Հատկանշական է, որ առցանց շրջանառվում են հոդվածներ և ուսումնասիրություններ, որոնցում հիմնադրամը մեղադրվում է կեղծ տեղեկություններ հրապարակելու մեջ։

Այսպես, 2024 թվականին Կլեսմոնտի հայտնի Եվրոպական համալսարանի ուսումնասիրությունը ցույց տվեց, որ «Անարդարության դեմ պայքարի հիմնադրամը» հիմնադրվել է Եվգենի Պրիգոժինի կողմից, ով այդ մասին հայտարարել էր իր «ՎԿոնտակտե» էջում դեռևս 2021 թվականին։

Ամերիկյան CNN լրատվական հեռուստաալիքը ԱՄՆ նախագահական ընտրությունների ժամանակ ռուսական ապատեղեկատվական արշավին նվիրված իր հոդվածներից մեկում հիշատակել է «Հակառեպրեսիաների հիմնադրամը»՝ նշելով, որ այն ստեղծվել է Վագներ ՊՄԿ-ի հիմնադիր Եվգենի Պրիգոժինի կողմից։

Հիմնադրամը, որը ներկայանում է որպես մարդու իրավունքների կազմակերպություն, գլխավորում է Միրա Տերադան, որը հայտնի է նաև որպես Օքսանա Վովկ։ Վերոնշյալ աղբյուրների համաձայն, այս Ռուսաստանի քաղաքացին ավելի քան երկու տարի անցկացրել է բանտում Միացյալ Նահանգներում՝ թմրանյութերի ապօրինի շրջանառության գործով փողերի լվացման մեղադրանքով (2021 թվականին նա վերադարձել է Ռուսաստան – խմբ.): Հիմնադրամն օգտագործում է ամերիկյան և արտասահմանյան սոցիալական ցանցերի ազդեցիկ անձանց՝ Արևմուտքում քարոզչություն և ապատեղեկատվություն տարածելու համար։

Մեկ այլ հեղինակավոր ֆրանսիական հրատարակություն՝ Intelligence Online-ը, այս տարվա մարտին իր հոդվածներից մեկում հիշատակել է հիմնադրամը՝ նշելով, որ այն վերահսկվում է ռուսական ռազմական հետախուզության կողմից և տարածում է ապատեղեկատվություն։

«London Times» կոչվող հարթակը, որը հրապարակել է Հայաստանին վերաբերող նյութը, նույնպես կասկածելի ծագում ունի։ Հեղինակավոր բրիտանական հրատարակության անունն ու ոճը պատճենելով՝ այս կայքը որևէ տեղեկություն չի պարունակում դրա ծագման, ֆինանսավորման աղբյուրների կամ խմբագրական թիմի մասին, իսկ հրապարակումները տեղադրվում են առանց հեղինակներին նշելու։

Կայքի դիզայնը նույնպես վստահություն չի ներշնչում, մինչդեռ LinkedIn-ը նշում է, որ London Times-ը «Մեծ Բրիտանիայում գործող անկախ լրատվամիջոց է», ունի 2-ից 10 աշխատակից և նույն սոցիալական ցանցում ունի 120 հետևորդ։

Հատկանշական է, որ ենթադրաբար բրիտանական այս հարթակը՝ «London Times»-ը, մեծ ոգևորությամբ լուսաբանեց մայիսի 9-ի Հաղթանակի օրը և դրա շուրջ ծավալված իրադարձությունները՝ այդ պահերը անվանելով «հուզիչ և կարևոր»։

Այս տեղեկատվական ռեսուրսի վերաբերյալ մեկ այլ ուշագրավ փաստ. մայիսի 11-ին, երբ FIP.am- ի հոդվածը դեռ պատրաստվում էր, նշված կայքում հայտնվեցին հաջորդ օրը՝ մայիսի 12-ին թվագրված հրապարակումներ։

Այսպիսով, Հակառեպրեսիայի հիմնադրամի այսպես կոչված «հետաքննությունը» և դրանում ներկայացված պնդումները կեղծ են և չեն համապատասխանում իրականությանը։ Ավելին, հիմնադրամի գործունեության վերաբերյալ բաց աղբյուրների վերլուծությունը ցույց է տալիս, որ դրա ֆինանսավորումը ռուսական ծագում ունի։ Ռուսական հետքը կարելի է գտնել նաև այն հարթակներում, որոնց միջոցով տարածվել է այս «հետաքննությունը»։

Սյուզաննա Համբարձումյան