10/10/2024

Մոսկվան փակ խողովակներով ճնշու՞մ է գործադրում, կամ՝ ինչ-որ «փոխվում է» ռուս – վրացական հարաբերություններում

Ոչ մի ինքնիշխան երկրի տարածք չի կարող ուժի կիրառմամբ փոփոխության ենթարկվել: Միջազգային իրավունքի նորմերը պետք է յուրաքանչյուր երկրի համար հիմք լինեն, եւ այստեղ ոչ մի խտրականություն չի կարող լինել,- Վրաստանի վարչապետ Կոբախիձեի հետ հանդիպմանը հայտարարել է Ադրբեջանի նախագահ Ալիեւը եւ հավելել, որ իր երկիրը, որ «շատ տարիներ տուժել է օկուպացիայից» եւ վերականգնել ինքնիշխանությունը եւ տարածքային ամբողջականությունը, լավ գիտի, որ միջազգային իրավունքի նորմերը որոշ դեպքերում վերականգնվում են ուժի կիրառմամ:

ՄԱԿ-ի Կանոնադրությունը ճանաչում է յուրաքանչյուր երկրի ինքնապաշտպանության իրավունքը, եւ Ադրբեջանը, օգտվելով այդ իրավունքից, վերականգնել է իր տարածքային ամբողջականությունը,- ամփոել է Ալիեւը:

Ըստ էության, Ալիեւը երկու կարեւոր ընդգծում է արել: Նա ճանաչում է, որ Վրաստանի տարածքը ուժի կիրառմամբ ենթարկվել է փոփոխության, միջազգային իրավունքը Ռուսաստանի պարագայում պետական քաղաքականության հիմք չէ, փաստացի իրավիճակի գնահատականը չպետք է խտրական կամ ընտրովի լինի: Այսինքն, միջազգային հանրությունը չպետք է ճանաչի Վրաստանից Աբխազիայի եւ Հարավային Օսեթիայի անջատումը: Երկրորդ ուղերձն այն է, որ Վրաստանը ՄԱԿ-ի Կանոնադրությամբ ինքնապաշտպանության եւ իր տարածքային ամբողջականությունը ուժի կիրառմամբ վերականգնելու իրավունք ունի:

Կարեւոր է նկատել, որ նախագահական արտահերթ ընտրություններից առաջ այցելելով Թբիլիսի, Ալիեւը Վրաստանի նախկին վարչապետ Ղարիբաշվիլիի հետ հանդիպումից հետո նման ձեւակերպումներ իրեն թույլ չի տվել:

Ի՞նչ է փոխվել անցած եամիսներին: Մանավանդ էական է արձանագրել, որ Ալիեւը գրեթե բացահայտ հակառուսական հայտարարություն է անում ՌԴ վարչապետ Միշուստինի Բաքու այցից եւ Հյուսիս-հարավ միջազգային տրանսպորտային միջանցքի հարցում կողմերի միջեւ սկզբունքային համաձայնությունից հետո:

Արդյոք Մոսկվան փակ խողովակներով նրա նկատմամբ ճնշու՞մ է գործադրում կամ ինչ-որ «բան է փոխվել» կամ «փոխվում է» ռուս-վրացական հարաբերություններում: Վրաստանի նախկին վարչապետ Ղարիբաշվիլին առնվազն երկու անգամ հրապարակային հայտարարել է, որ Ռուսաստանի հետ դիմակայության չի գնա, քանի որ դա սպառնալիք է Վրաստանի անվտանգությանը: Վրաստանի վարչապետի փոփոխությունը ենթադրում է այդ ուղեգծի «սրբագրու՞մ»: Ալիեւը Կոբախիձեի հետ համաձայնեցրե՞լ է իր հայտարարությունը, թե առիթն օգտագործել է, որպեսզի Ռուսաստանին «ինչ-որ բան» փոխանցի՞:

Աչքի է զարնում, որ Ալիեւը Վրաստանի ինքնապաշտպանության իրավունքի մասին խոսում է ՆԱՏՕ-ի գլխավոր քարտուղար Ստոլտենբերգի տարածաշրջանային այցի նախօրեին: Ստոլտենբերգը շրջայցը կսկսի Բաքվից, այնուհետեւ կմեկնի Վրաստան, իսկ այնտեղից՝ Հայաստան: Կարծես թե նախատեսված է, որ նա ամփոփիչ հայտարարություն կանի Երեւանում: Ի՞նչ առաքելություն ունի ՆԱՏՕ-ի գլխավոր քարտուղարը: Հյուսիս-ատլանտյան դաշինքը ձգտում է Հարավային Կովկասի երկրների հետ առանձին գործընկերային համագործակցությունը բերել ինչ-որ ինստիտուցիոնալ տեսքի՞՝ տարածաշրջանը կապելով Ուկրաինայի եւ Մոլդովայի հե՞տ: Ստոլտենբերգը Բաքվում հանդիպելու է նաեւ պաշտպանության նախարար Հասանովին: Ադրբեջանը ծրագրում է Թուրքիայի գործուն օժանդակությամբ զինված ուժերը լիովին համապատասխանեցնել ՆԱՏՕ-ի ստանդարտներին:

Հնարավոր է, այս առումով ռուս-ադրբեջանական տարաձայնություններ կան եւ սրելով Վրաստանի տարածքային ամբողջականության թեման՝ Ալիեւը պարզապես ռուս-վրացական ինտրիգ է ստեղծում: Գործնականում, անշուշտ, անհավանական է, որ Վրաստանն Աբխազիայում եւ Հարավային Օսեթաիայում ուժի կիրառմամբ ինքնիշխանություն վերահաստատման փորձ ձեռնարկի: Բայց խնդրի արծարծումը բացառված չէ: Իհարկե, Վրաստանի համար Ադրբեջանի «քաջալերանքը» կարող է շատ արագ փոխվել ծուղակի, բայց դա արդեն Թբիլիսիի խնդիրը կլինի: Այս փուլում, երեւում է, Ալիեւին ձեռնտու է, որ բարդ լինեն ոչ միայն ռուս-հայկական, այլեւ ռուս-վրացական հարաբերությունները: Դա նրան որաշակիորեն ձերբազատում է Մոսկվայից կախվածությունից: