Արևմուտքում տրանսֆորմացվող փոփոխության համաշխարհային նշանակությունը

Աշխարհը գտնվում է տրանսֆորմացիայի փուլում։ Տարբեր երկրներում մարդիկ իրենց մաշկի վրա զգում են Ուկրաինայում ընթացող պատերազմի և Արևմուտք-Ռուսաստան հակասության սրման հետևանքները՝ հենց թեկուզ միայն թանկացումների և ինֆլ յացիայի տեսքով։

«Փաստ» օրաթերթը գրում է. Ուստի, տեղի է ունենում հանրային տրամադրությունների փոփոխություն՝ կապված առկա իրավիճակի հետ, ինչն էլ քաղաքական առումով նոր իրադրություն է ստեղծում։ Ռուսաստանի հետ դիմակայության արդյունքում եվրոպական երկրների տնտեսությունները խնդիրների առաջ են կանգնել, և էապես նվազել են աճի տեմպերը։ Մյուս կողմից էլ՝ ԱՄՆ-ում ևս դժգոհ են, որ հարկատուների վճարած պետական միջոցներից միլիարդավոր դոլարների օգնություն է տրամադրվում Ուկրաինային, ու այնպես չէ, որ այդ օգնությունն իրավիճակի փոփոխության է հանգեցնելու։

Ընդհակառակը, ուկրաինական զորքերի հակահարձակումները ձախողվում են, ու ժամանակի ընթացքում էլ Ռուսաստանն ավելի շատ տարածքներ է վերցնում իր վերահսկողության տակ։ Այնինչ, ԱՄՆ ներկայիս նախագահ Բայդենը խաղադրույք է անում Ուկրաինայի հնարավոր հաղթանակի վրա։ Զուգահեռաբար թե՛ ԵՄ-ում և թե՛ ԱՄՆ-ում մտահոգություններ կան, որ տրամադրվող օգնության մի զգալի հատվածը գնում է կոռուպցիոն նպատակներով։ ԱՄՆ նախագահի հանրապետական թեկնածու Դոնալդ Թրամփը խոստանում է ընտրվելու դեպքում կանգնեցնել Ուկրաինայում ընթացող պատերազմը։ Նա նշել է, որ «այդ պատերազմը չպետք է նույնիսկ սկսվեր», ապա մեղադրել է նախագահ Բայդենին, որ աննախադեպ ահռելի գումարներ է «լցրել» Ուկրաինա՝ մոտ 200 մլրդ դոլար:

«Մենք չպետք է նման գումարներ ծախսենք»,-ասել է Թրամփը՝ հավելելով, որ արդյունքում մարդիկ են մահանում՝ «անիմաստ ու անօգուտ»: Ուշագրավ է, որ Թրամփ-Բայդեն «դեբատից», ապա և դրանից որոշ ժամանակ անց իր նկատմամբ տեղի ունեցած մահափորձից հետո Թրամփի վճռական կեցվածքը մեծապես բարձրացրել են վերջինիս վարկանիշը։ Բացի այդ, Թրամփը ցրում է իր մեծ տարիքի մասին մտահոգությունները և ընտրողներին ցույց է տալիս, թե հետագայում ով կարող է իրեն փոխարինել։ Դրա համար էլ նա փոխնախագահի թեկնածու է ընտրել երիտասարդ Ջեյմս Դեյվիդ Վենսին, որն իր հաջողության պատմությամբ հանրաճանաչություն ունի ամերիկյան հանրության շրջանում։ Միևնույն ժամանակ, Վենսի թեկնածությունը հանրապետականների համար այն առավելությունն է տալիս, որ վերջինս սերտ կապեր ունի սիլիկոնային հովտի և վենչուրային կապիտալի շրջանակում, որտեղից ֆինանսական հոսքեր կարող են ուղղվել քարոզարշավի ֆինանսավորմանը։

Թրամփի ընտրությունը մեծ աշխարհաքաղաքական փոփոխություն է խոստանում, քանի որ նա կարծում է, որ ԱՄՆ իշխանությունները պետք է առաջին հերթին կենտրոնանան ներքին խնդիրների վրա՝ ապօրինի ներգաղթի դեմ պայքար, զարկ տալ ԱՄՆ-ում արտադրությանը, պաշտպանել տեղական արտադրողներին և այլն։ Սա նշանակում է, որ ԱՄՆ-ը որոշակիորեն նվազեցնելու է իր միջազգային ներգրավվածությունը և անցնելու է մեկուսացման քաղաքականության։ Միևնույն ժամանակ, ԱՄՆ նախագահի հանրապետական թեկնածուն դեմ է, որ ԱՄՆ-ը ֆինանսավորի ու ապահովի ՆԱՏՕ-ի շրջանակներում իր եվրոպական դաշնակիցների անվտանգությունը։ Նա նշել է, որ իր ընտրվելու դեպքում պահանջելու է դաշնակիցներից, որ այդ երկրներն իրենց ՀՆԱ-ի 2 տոկոսը հատկացնեն իրենց պաշտպանությանը։ Իսկ տարիներ շարունակ ռազմական ծախսերի բացակայությունը թույլ էր տվել եվրոպական պետություններին՝ զարգացնել տնտեսությունը և բարելավել բնակչության կենսամակարդակը։

Ու Եվրոպան արդեն իսկ պատրաստվում է պաշտպանական առումով նոր գծագրվող հեռանկարին։ Մյուս կողմից էլ՝ Ուկրաինայում պատերազմի դադարեցումը և Ռուսաստանի հետ լարվածության թուլացումը Թրամփը հիմնավորում է նրանով, որ ներկայում Արևմուտք-Ռուսաստան առճակատումը պայմաններ է ստեղծում, որ Ռուսաստանը և Չինաստանը մերձենան, որի արդյունքում նրանք կարող են հարվածի տակ դնել ԱՄՆ-ի գերիշխանությունը։ Միևնույն ժամանակ, սպասվում է, որ Թրամփի ընտրության պարագայում կրկին զարկ է տրվելու պրոտեկցիոնիզմին ու առևտրային պատերազմներին, քանի որ հանրապետականները կարծում են, որ առաջիկայում ԱՄՆ-ին տնտեսական զարգացման ու տեխնոլոգիական առումով կարող է մարտահրավեր նետել Չինաստանը, որը տարիների ընթացքում ահռելի պոտենցիալ է կուտակել ու շարունակում է առաջ ընթանալ։

Իսկ ինչ վերաբերում է մեր տարածաշրջանին, ապա նախագահի՝ հանրապետական թեկնածուի հաղթանակի դեպքում պետք է սպասել Հարավային Կովկասում ԱՄՆ ներգրավվածության նվազում, քանի որ նոր վարչակազմը առաջնահերթություն կդիտարկի ներամերիկյան խնդիրները, ապա դրանից հետո միայն միջազգային ազդեցության ընդլայնումը։ Եթե ԱՄՆ-ի ազդեցությունը որոշակիորեն թուլանա մեր տարածաշրջանում, ապա դա կազդի նաև Հարավային Կովկասում ԵՄ-ի ներգրավվածության վրա։ Բացասական իմաստով:

Փոխարենը, բնականաբար, Ռուսաստանն ավելի լրջորեն է զբաղվելու Հարավային Կովկասով: Ու այս դեպքում առանց այն էլ բարդ իրավիճակում գտնվող Հայաստանին երկու ընտրություն է սպասվում՝ կա՛մ կուլ գնալ Թուրքիայի պանթուրքական ամբիցիաներին՝ ընկնելով թուրք-ադրբեջանական տանդեմի ազդեցության տակ, կա՛մ էլ նորից սերտացնել հարաբերությունները դաշնակից Ռուսաստանի հետ՝ այդ թվում նաև Թուրքիայի ամբիցիաներին հակազդելու թելադրանքով։