Ինչո՞ւ չի ընդունում Բաքու – Ղազախ – Իջևան – Երասխ երթուղին, այլ պնդում է, որ պետք է բացվի Սյունիքի անցուղին

Մամուլում և սոցիալական ցանցերում տեսակետ է շրջանառվում, որ եթե Ադրբեջանը ցանկություն ունի երկաթուղային կամ ավտոմոբիլային կապ հաստատել Նախիջևանի, իսկ իրականում՝ Թուրքիայի հետ, ապա ինչո՞ւ չի ընդունում Բաքու-Ղազախ-Իջևան-Երասխ երթուղին, այլ պնդում է, որ պետք է բացվի Սյունիքի անցուղին:

Առաջին հայացքից սա շատ տրամաբանական հարցադրում է, բայց պետք է նկատի ունենալ, որ Մեղրիի հարցը հայ-ադրբեջանական բանակցությունների սեղանին հայտնվել է արդեն շատ հեռավոր 1999 թվականին կամ, եթե ճշմարտության դեմ չմեղանչենք, քննարկվել է 1992 թվականից սկսած:

Օրինաչափ հարց է ծագում, թե ղարաբաղյան պատերազմ շահած Հայաստանն ինչու՞ է Ադրբեջանի հետ քննարկել Մեղրին Լաչինով կամ «սուվերեն միջանցքներ» փոխանակելու հարցը, իսկ արդեն 2011 թվականի Կազանի «աշխատանքային փաստաթղթում», որ Հայաստանը պատրաստ էր առանց որևէ վերապահման ստորագրել, առանձին հոդվածով սահմանվում էր, որ Հայաստանը պարտավորվում է ապահովել Նախիջևանի հետ Ադրբեջանի ցամաքային անխոչընդոտ կապը:

Ընդդիմախոսները, իհարկե, ունեն պատրաստի առարկություն. թե 1992 և 1999 –ին, թե 2011-ին կար Լեռնային Ղարաբաղ, քննարկվում էր Հայաստանի հետ նրա մշտական կապը Լաչինի միջանցքով իրականացնելու հնարավորությունը, ուստի «միջանցքների փոխանակումը» միանգամայն օրինաչափ էր:

Այո, առերևույթ այդպես է, բայց մենք գործ ունենք իրականության, գետնի վրա իրավիճակի հետ: Եվ եթե Լաչինի միջանցք ու Լեռնային Ղարաբաղ չկա, ապա դրանից ինքնին չի հետևում, թե Ադրբեջանը պետք է հրաժարվի դեռևս երեսուներեք տարի առաջ քննարկված՝ Նախիջևանի հետ ցամաքային ուղղակի և անխոչընդոտ կապ ունենալու հնարավորությունից:

Մանավանդ որ քաղաքական և փորձագիտական նույն շրջանակներն ամենևին դեմ չեն Սյունիքում հաղորդուղու բացմանը, եթե այնտեղ հսկողություն իրականացնի Ռուսաստանը: Եվ ոչ ոք Ռուսաստանին չի առաջարկում, որ Թուրքիայի հետ երկաթուղային կապ ստեղծի Ղազախ-Իջեւան-Գյումրի-Կարս երթուղով և այդպիսով իր ավանդը բերի հայ-ադրբեջանական և հայ-թուրքական կարգավորմանը:

Կամ ինչո՞ւ ոչ ոք չի դիտարկում, որ Մեղրիի անցուղու բացումը խորքային առումով կարող է շատ ձեռնտու լինել նաև Իրանին, քանի որ Իսլամական հանրապետությունը հնարավորություն կունենա վերականգնել Ադրբեջանի հետ Ջուլֆա-Հորադիզ հաղորդակցությունը, օրակարգից դուրս կգա Ռեշտ-Աստարա նոր գծի կառուցման հարցը, որ մեկուկես տասնամյակ է՝ քննարկվում է, բայց այդպես էլ իրականություն չի դառնում:

Օրերս Բաքվի իշխանական լրատվամիջոցը ռուսաստանցի հեղինակի միջոցով գաղափար է շրջանառել, որ, գուցե, Մեղրիի անցուղու բացման շուրջ բանակցություններում հնարավոր է հասնել տարբերակի, որ Թուրքիան մոտ մեկ միլիարդ դոլար արժեցող՝ Իգդիր-Նախիջևան երկաթգծի կառուցումից հրաժարվի և Ադրբեջանի հետ կապվի Կարս-Գյումրի-Երևան- Մեղրի-Հորադիզ երթուղով:

Քննարկվո՞ւմ է նման հեռանկար: Դա ոչ միայն քաղաքական, այլև լոգիստիկ-տնտեսական առումով շատ տրամաբանական կլիներ: