23/07/2025

Ոչ ոք չէր հաշվելու՝ իմպիչմենտի «հատուկ գործողությանը» 50 մա՞րդ է մասնակցել, թե՞՝ 50 հազար

Վերջին երկու ամիսներին Հայաստանի ներքաղաքական կյանքի թոփ-թեման Ազգային ժողովում վարչապետին անվստահության հայտնելու «նախաձեռնությունն» էր (այդ մասին արդեն վստահաբար կարելի է անցյալ ժամանակով խոսել):

Վարչապետի միասնական թեկնածուի ինչ անուններ և ինչպես շրջանառվեցին, հարցն օրակարգ բերելու ստորագրահավաքի շուրջ ինչ «կրքեր բորբոքվեցին»՝ բանը հասցնելով ինստիտուցիոնալ ընդդիմության երկու թևերի միջև «բաժանարարի» և տեղեկատվա-քարոզչական «անզիջում փոխհրաձգության»՝ հիշեցնելու կարիք, կարծես, չկա:

Այդ կերպ տպավորություն ստեղծվեց, թե ընդդիմությունը «միասնական չէ», երկու թևերի փոխադարձեցին «Նիկոլին դուք եք բերել և պահում եք» մեղադրանքներ, արտախորհրդարանական որոշ ուժեր էլ շտապեցին հավատարմություն հայտնել կամ «Հայաստան» կամ «Պատիվ ունեմ» խմբակցության առաջնորդներին, և պատկերն ավելի խճճվեց:

Ինչո՞ւ իմպիչմենթի սահմանադրական գործընթաց չսկսվեց: Այս հարցի պատասխանը միանշանակ չէ, բայց որոշակի եզրակացության կարելի է գալ «Հայաստան» խմբակցության ՀՅԴ-ական պատգամավոր Արծվիկ Մինասյանի հետևյալ դիտարկումից:

«…Եթե Սահմանադրություն խախտող անձը (վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը) չի կատարում կարևորագույն սահմանադրական պահանջը, չի տալիս հրաժարական, ավելին՝ բռնություններով պահում է այդ իշխանությունը, ապա ըստ էության՝ վրա է հասնում ժողովրդի կողմից իր իսկ իշխանությունը ստանձնելու սահմանադրական պարտականությունը»:

Այս միտքը կամ տեսակետը որքանո՞վ է սահմանադրական կամ՝ ոչ, այլ տիրույթի հարց է, գնահատական կարող են տալ սահմանադրագետները: Քաղաքական առումով ուշագրավ է, որ այն փաստացի «համաժողովրդական ապստամբության իրավունքի» հիմնավորում է, որ ոչ մի առումով ակտուալ չէր լինի, եթե ինստիտուցիոնալ և արտախորհրդարանական ընդդիմությունը, Եկեղեցին և օլիգարխիան միավորվեին վարչապետի թեկնածուի հարցում և իմպիչմենթի նախաձեռնությունը մտներ Ազգային ժողովի օրակարգ և կամ ՔՊ-ն այդ նիստը բոյկոտեր, կամ մասնակցեր և դեմ քվեարկեր:

Իմպիչմենթի մասին խոսելիս գրեթե բոլորն էին պնդում, որ առանց «փողոցի ճնշման ոչինչ չի ստացվի»: Ըստ երևույթին, հաշվարկվել է, որ «կրիտիկական մասսա» հավաքել հնարավոր չէ, իսկ փոքրաթիվ ցուցարարներին ոստիկանությունը կարող է շատ արագ մեկուսացնել:

Կարող էին, իհարկե, հրահրել լոկալ բախումներ, բայց Երևանը և ամբողջ հանրապետությունը «կաթվածահար անել» ակնհայտորեն չէր հաջողվի: Ընդհակառակը, քաղաքական վերջին՝ «համաժողովրդական ապստամբության իրավունքի» խաղաքարտը կմարվեր:

Իսկ առանց իմպիչմենթի նախաձեռնության «համաժողովրդական ապստամբությունը», կարծես, հնարավոր է դիտվել այն իմաստով, որ «կաբինետներից ականջները բռնելուց-դուրս շպրտելուց» և տեղը «միասնական թեկնածուին բազմեցնելուց» հետո ոչ ոք չէր հաշվելու՝ «հատուկ գործողությանը» հիսուն մա՞րդ է մասնակցել, թե՞՝ հիսուն հազար: Հաղթողներին չեն դատում: