03/07/2025

Ադրբեջանի իշխանությունը միջազգայնորեն չի ճանաչվի բռնապետություն` պատժամիջոցներ չեն սահմանվի

Եվրոպայում ադրբեջանական վտարանդիության աղբյուրները հայտնում են, որ ԵԽԽՎ քաղբանտարկյալների հարցով գլխավոր զեկուցող Ազադե Ռոժհանը Լենքորանի ծանր հանցագործությունների դատարանի վճռով 18 տարվա ազատազրկման դատապարտված Իգբալ Աբիլովի գործով հատուկ հայտարարություն է տարածել: Աբիլովը ծագումով թալիշ է:

Նա Մինսկի համալսարանի շրջանավարտ է, մշտապես բնակվում էր Բելառուսի մայրաքաղաքում և պատրաստվում էր թեկնածուական ատենախոսություն պաշտպանել:

Աբիլովի դեմ մեղադրանք է ներկայացվել Երևանի պետական համալսարանի և Հայստանի ԳԱԱ Արևելագիտության ինստիտուտի գիտաշխատողների հետ համագործակցության համար: Ընդ որում, մեղադրանքի համար հիմք են հանդիսացել հայաստանցի արևալեգետների հետ Աբիլովի հեռավար խորհրդատվությունների տեսագրությունները, որ:

Ամենայն հավակնությամբ, ալիևյան պատժիչ մարմիններին տրամադրել են բելառուսական հատուկ ծառայությունները:

ԵԽԽՎ գլխավոր զեկուցողն այս առթիվ հատուկ շեշտադրել է, որ իբրև «պատմաբան-ազգագրագետ՝ Աբիլովն զբաղվել է թալիշ ժողովրդի ինքնության հարցերով»: Ադրբեջանի հատուկ ծառայությունները երիտասարդ գիտնական գործունեությունը համարել են «պետական դավաճանություն» և «ազգային խտրականության քարոզչություն»:

Մեղադրանքի առաջին մասը, ինչպես պարզ հասկացվում է, կառուցված է Աբիլովի և հայաստանցի արևելագետների հեռավար հաղորդակցության «վտանգավորության» կանխավարկածի վրա: Քրեական այդ գործը պարզորոշ վկայում է, որ Ադրբեջանում Հայաստանի, ազգությամբ հայ գործիչների հետ որևէ շփում ի սկզբանե գնահատվում է որպես քրեորեն պատժելի:

Աբիլովի դեմ երկրորդ մեղադրանքը փաստորեն նշանակում է, որ Ադրբեջանում էթնիկ-ազգային, կրոնական կամ քաղաքակրթական ինքնության մասին ցանկացած հիշատակում պետականորեն ճանաչվում է «տարածքային ամբողջականության, ինքնիշխանության և ազգային միասնության դեմ ոտնձգություն, անջատողական քարոզչություն»:

Հատկանշական է, որ Աբիլովի դեմ «դատավարությունը» կազմակերպվել է Լենքորանում, քաղաք, որ ոչ պաշտոնապես համարվում է «Թալիշստանի մայրաքաղաք»: Դա ցուցադրական դատավարություն է, որ տեղաշրջանի էթնիկ թալիշներին միայն մի բան է ակնարկում. ով կհամարձակվի հիշել, որ ինքը թալիշ է, ունի ազգային լեզվով խոսելու, կրթություն ստանալու, իր մշակութային-քաղաքակրթական ինքնությունը պաշտպանելու իրավունք, կարժանանա Աբիլովի ճակատագրին:

ԵԽԽՎ մարդու իրավունքների հարցով գլխավոր զեկուցողն Ադրբեջանի իշխանություններին կոչ է արել «անհապաղ ազատ արձակել Աբիլովին և մյուս քաղբանտարկյալներին»: Իլհամ Ալիևն, ընդհակառակը, սպառնացել է, որ Ադրբեջանը չի ենթարկվի նույնիսկ Մարդու իրավունքների եվրոպական դատարանի վճռին:

Միաժամանակ Ալիևը Բրյուսել է գործուղել արտաքին քաղաքականության հարցերով օգնական Հաջիևին, որպեսզի Եվրամիության հետ հարաբերությունների «վերբեռնում» սկսի:

Գործնականում Ալիևն անցել է էթնիկ վենդետայի: Եվրոպական կառույցների զեկույցները, բանաձևերը որևէ նշանակություն չունեն և չեն ունենա, քանի դեռ Ադրբեջանի իշխանությունը միջազգայնորեն չի ճանաչվի բռնապետություն և նրա դեմ պատժամիջոցներ չեն սահմանվի: