Հունիսի 18-ին Հայաստանի վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը հեռախոսազրույց է ունեցել Թուրքիայի նախագահ Ռեջեփ Թայիփ Էրդողանի հետ։ Այս մասին հայտնում են ՀՀ կառավարությունից։
Վարչապետը շնորհավորել է Թուրքիայի նախագահին Կուրբան Բայրամի առթիվ, իսկ Թուրքիայի նախագահը շնորհավորել է Հայաստանի վարչապետին գալիք Վարդավառի՝ Հիսուս Քրիստոսի Պայծառակերպության տոնի առթիվ։
Նախագահ Էրդողանը ցավակցել է վարչապետ Փաշինյանին Հայաստանի հյուսիսային շրջաններում վերջերս տեղի ունեցած ջրհեղեղի կապակցությամբ։ Առաջնորդներն ընդգծել են իրենց քաղաքական կամքն առանց որևէ նախապայմանի Հայաստանի և Թուրքիայի հարաբերությունների ամբողջական կարգավորման վերաբերյալ։
Այդ համատեքստում առաջնորդներն ընդգծել են երկու երկրների հատուկ ներկայացուցիչների հանդիպումների շարունակականության կարևորությունը և վերահաստատել են մինչ այժմ ձեռք բերված պայմանավորվածությունները։
Առաջնորդները գոհունակությամբ արձանագրել են Հայաստանի և Թուրքիայի բարձրաստիճան ներկայացուցիչների շարունակական երկխոսությունը։ Նրանք քննարկել են նաև տարածաշրջանի և միջազգային օրակարգի վերջին զարգացումները։
Ըստ Հայաստանի կառավարության տարածած հաղորդագրության, քննարկվել են հայ-թուրքական կարգավորմանը, նաեւ ռեգիոնալ ու միջազգային օրակարգին առնչվող հարցեր: «Առաջնորդներն ընդգծել են իրենց քաղաքական կամքն առանց որևէ նախապայմանի Հայաստանի և Թուրքիայի հարաբերությունների ամբողջական կարգավորման վերաբերյալ», ասված է հաղորդագրության մեջ: Եթե առաջնորդները ունեն առանց նախապայմանի հարաբերություն կարգավորելու կամք, հարց է առաջանում, թե այդ դեպքում ի՞նչն է խոչընդոտում այդ կամքի իրագործմանը: 2022 թվականի հուլիսին Հայաստանն ու Թուրքիան հատուկ բանագնացների հանդիպմանը պայմանավորվել են, որ բացվելու է սահմանը երրորդ երկրների քաղաքացիների եւ դիվանագիտական անձնագիր ունեցողների համար, նաեւ վերականգնվելու են ուղիղ ավիաբեռնափոխադրումները:
Բայց, առ այսօր չի իրականացված այդ պայմանավորվածություններից որեւէ մեկը, եւ սա վկայում է, որ առանց նախապայմանի հարաբերություն կարգավորելու կամքի մասին հավաստիացումները պարզապես «արարողակարգ» են: Ընդ որում կասկածից վեր է, որ նախապայման առաջ քաշողը Թուրքիան է, քանի որ Հայաստանը գործնականում չունի նախապայմանի մոտիվ: Թե որոնք են նախապայմանները թուրքական կողմից, պարզ լսելի եւ տեսանելի է Ադրբեջանի վարքագծից: Ադրբեջանական կողմն է իր վրա վերցրել թուրքական նախապայմանների հիմնական «տրանսլյատորի» դերը:
Ըստ կառավարության հաղորդագրության, «առաջնորդներն ընդգծել են երկու երկրների հատուկ ներկայացուցիչների հանդիպումների շարունակականության կարևորությունը և վերահաստատել են մինչ այժմ ձեռք բերված պայմանավորվածությունները»: Սա ձեւակերպում է, որը թերեւս պարզապես հաստատում է, որ հայ-թուրքական կարգավորման «երկինքը» առանց նախապայմանի չէ եւ Թուրքիայի համար այդ կարգավորման գործընթացը ավելի ընդգրկուն հարցերում խաղարկվող հանգամանք է: «Առաջնորդները գոհունակությամբ արձանագրել են Հայաստանի և Թուրքիայի բարձրաստիճան ներկայացուցիչների շարունակական երկխոսությունը», արձանագրում է Հայաստանի կառավարությունը:
Երկխոսությունն անշուշտ կարեւոր է, թեեւ շատ կարեւոր է, որ այն ունենա արդյունք՝ ընդ որում հենց առանց նախապայմանի արդյունք: Ներկայումս դա իրատեսական չէ եւ դա բավականին ակնառու է: Սա երկխոսությունը դադարեցնելու պատճառ չէ, բայց նաեւ ազդանշան է, որ երկխոսությունը պետք է շարունակել իրողությունների սառը գնահատմամբ: Բնական է, որ առաջանում է հարց, այդ դեպքում ինչի՞ մասին էր Հայաստանի եւ Թուրքիայի միջեւ բարձր մակարդակի այդ հեռախոսազրույցը: Նախ, իհարկե հարկ է արձանագրել, որ այն բոլորովին առաջինը չէր եւ խոշոր հաշվով նախորդ զրույցներըցույց են տվել, որ դրանք ամենեւին չեն նշանակում շրջադարձային հանգրվաններ:
Միեւնույն ժամանակ, ինչպես նշեցի օրեր առաջ, պետք է ուշադրության արժանացնել «խաչաձեւ» շփումները այն բանից հետո, երբ Ռուսաստան էր այցելել Թուրքիայի արտգործնախարար Ֆիդանն ու հանդիպել մի շարք բարձրաստիճանների, այդ թվում Պուտինի հետ: Դրրանից հետո՝ Հայաստան-Ադրբեջան կարգավորման հարցերով ՌԴ արտգործնախարարի հատուկ ներկայացուցիչը մեկնել է Իրան եւ հանդիպել այդ երկրի արտգործնախարարի պաշտոնակատարի հետ, իսկ Ֆիդանը հեռախոսազրույց ունեցել Բայրամովի հետ: Զուգահեռ, վերջին շաբաթվա ընթացքում բավականին ինտենսիվ էր ԱՄՆ աշխատանքը Հայաստանի ուղղությամբ: Փաշինյան-Էրդողան հեռախոսազրույցը թերեւս այդ ռեգիոնալ «մաքոքի» արդյունք է:
Բաց մի թողեք
Թող ռադները քաշեն, վեր ընկնեն իրենց գործով զբաղվեն, մեր երկրի ներքին գործերին չխառնվեն. Ալեն Սիմոնյան
Սիրի՛ր քո պետությունը, ինչպես ինքդ քեզ. Փաշինյան
Ջարդել, վառել, խափանել ներքին զորքերի տեղակայման վայրերի դարպասները. ինչ էր պլանավորել «Սրբազան պայքար»-ը