2025թ. ընթացքում 17 լրատվամիջոցի դեմ 37 հայցադիմում է ներկայացվել: Վիրավորանք կամ զրպարտություն համարվող տեղեկությունները հերքելուց զատ նաև գումարային պահանջ է ներկայացվել լրատվամիջոցներին: Այդ գործերով 17 լրատվամիջոցից պահանջում են 66 մլն 700 հազ. դրամ փոխհատուցում, որը չի ներառում դատական ծախսերը, գրել է «Հետքը»։
«Դատալեքս» տեղեկատվական պորտալի ուսումնասիրությամբ պարզել ենք, որ այս տարվա ընթացքում լրատվամիջոցների ու լրագրողների դեմ միայն 4 հայցադիմում ներկայացրել է Ազգային ժողովի նախագահ Ալեն Սիմոնյանը: Նա «Մեդիահաբ» և «Ժողովուրդ օրաթերթ» լրատվամիջոցներից և լրագրող Վահե Մակարյանից պահանջում է հրապարակել հերքում, ինչպես նաև վճարել ընդհանուր 3 մլն 400 հազ. դրամ:
Կառավարության աշխատակազմի ղեկավար Արայիկ Հարությունյանը և Երեւանի քաղաքապետի տեղակալ Արմեն Փամբուխչյանը համապատասխանաբար «Օրագիր մեդիայից» և «Ժողովուրդ օրաթերթից» պահանջում են 3 մլն-ական դրամ և այլն:
Նշված ժամանակահատվածում ամենաշատ դատական հայցերը ներկայացվել են «Ժողովուրդ օրաթերթի» դեմ՝ 9 հայց: Լրատվամիջոցից պահանջում են նաև գումարային փոխհատուցում՝ 21 մլն դրամի չափով: Դիտարկել ենք այն լրատվամիջոցները, որոնց դեմ ամենաշատ հայցադիմումներն են ներկայացվել և հաշվել, թե որքան գումար են պահանջում նրանցից։
«Ժողովուրդ» օրաթերթի գլխավոր խմբագիր Քնար Մանուկյանը «Հետքի» հետ զրույցում ասաց, որ թերթի դեմ դատական հայցեր ներկայացրել են հիմնականում կա՛մ պաշտոնյաները, կա՛մ իշխանությանը սպասարկող գործարարները: Ըստ նրա՝ պատճառը մեկն է՝ լռեցնել, կաշկանդել, սահմանափակել լրատվամիջոցի գործունեությունը, բացահայտումները:
«8 տարվա ընթացքում ամեն ինչի միջով անցանք. գաղտնալսում, հարձակում խմբագրության վրա, հարձակում մեր կայքի ու սոցցանցերի էջերի վրա, գրեթե ամենօրյա ռեժիմով սպառնալիքներ և այլն: Նիկոլ Փաշինյանի թիմակիցները՝ Տիգրան Ավինյանը, Արմեն Փամբուխչյանը, Ալեն Սիմոնյանը, Արթուր Հովհաննիսյանը, Դավիթ Երեմյանը, Գրիգոր Տեր-Ղազարյանը և էլի շատերը մեզնից պահանջում են փաստացի դադարեցնել մեր մասնագիտական գործունեությունը: Ճիշտ եք, լրատվական դաշտում ամենաշատ հայցերը մեր դեմ են ներկայացված, քանի որ իշխանական մեր աղբյուրները ակտիվ են ներսում կատարվողը «լուսաբանելու» հարցում, դրա համար ՔՊ-ն գերնյարդայնացած է մեր գոյությունից»,- ասում է Քնար Մանուկյանը:
Գլխավոր խմբագրի խոսքով՝ «Ժողովուրդ» օրաթերթին 21 մլն դրամի պահանջով չեն կարող լռեցնել, կասեցնել մասնագիտական ընթացքը: Ասում է՝ 15 տարվա փորձառություն ունեն, սա էլ կհաղթահարեն:
«Ի դեպ, գործերի մեծ մասը հաղթելու ենք, քանի որ մենք բարեխղճորեն ենք կատարել մեր մասնագիտական պարտականությունները և հաղթանակներին այլընտրանք չի լինելու: Պարզապես հոգեբանական ու ֆինանսական ճնշման տակ ենք գործում»,- հավելում է Քնար Մանուկյանը։
Մյուս լրատվամիջոցը, որի դեմ շատ հայցեր են ներկայացվել, «Հրապարակ» թերթն է: 2025թ. ընթացքում ներկայացվել է 4 հայցադիմում՝ 2 մլն դրամ գումարային պահանջով: Հայցադիմումներից մեկը ներկայացրել է վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը: Նա ոչ միայն պահանջում է հերքել իրականությանը չհամապատասխանող տեղեկությունները, այլև 1 մլն դրամ փոխհատուցում է պահանջում: Գումարային պահանջը չի ներառում դատական ծախսերը:
«Հրապարակ»-ի գլխավոր խմբագիր Արմինե Օհանյանի փոխանցմամբ՝ թերթի գործունեության 17 տարվա ընթացքում այդ հայցերը սովորական են դարձել։ Դրանք իրենց աշխատանքի անբաժան մասն են և գրեթե չեն անդրադառնում գործունեության վրա։
«Արդեն հստակ մշակված մեխանիզմ կա՝ 14 օրում պատասխան գրել, ապացուցողական նյութեր հավաքել, հակափաստարկները քննարկել փաստաբանների հետ եւ ներկայացուցիչ ունենալ՝ դատարանում մեր շահերը ներկայացնելու։ Ինչ վերաբերում է փոխհատուցմանը, հայցվորները մոլորության մեջ են, կարծում են, որ եթե գումար պահանջեն՝ կվախենանք, այլևս իրենց չենք անդրադառնա, դատարաններն էլ հայցապահանջն ամբողջությամբ կբավարարեն»,- ասում է «Հրապարակի» գլխավոր խմբագիրը։
Արմինե Օհանյանը նշում է, որ այս իշխանության օրոք լրատվամիջոցներից պահանջվող հայցագնի առավելագույն չափը մի քանի անգամ մեծացրել են, և եթե դատարաններն առավելագույն չափով բավարարեն հայցվորների պահանջները, վերջիններիս մտածելով՝ «Հրապարակը» կփակվի, գործունեությունը կդժվարանա։
«Ոչ մի դատարան իրենց նշած հայցագինը երբևէ չի բավարարել և չի էլ բավարարի։ Երկրորդ՝ այդ հայցերի մեծ մասը մենք հաղթել ենք՝ դատարանում ապացուցելով, որ չկա զրպարտություն և վիրավորանք, իսկ եթե հայցվորն անգամ կարծում է, որ կա զրպարտություն, ապա այն պետք է դիտավորություն պարունակի, իսկ դիտավորությունն ուղղակի բացառված է։ Եվ երրորդը՝ հիմա բավականին կայուն ֆինանսական վիճակում է «Հրապարակը», ինչպես նաև ընթերցողների մեծ բանակ ունենք, որն իր սիրելի լրատվամիջոցի հետագա գործունեությունն ապահովելու համար պատրաստ է անգամ ֆինանսապես աջակցել մեզ, ինչպես Փաշինյանի հայցի դեպքում եղավ՝ բազմաթիվ զանգեր ստացանք, որ եթե անգամ պարտվենք դատարանում, մեզ մենակ չեն թողնելու»,- ասում է Ա․ Օհանյանը։
Խոսքի ազատության պաշտպանության կոմիտեն (ԽԱՊԿ) պարբերաբար հանրությանն է ներկայացնում իր զեկույցները՝ խոսքի ազատության վիճակի, ԶԼՄ-ների և լրագրողների իրավունքների խախտումների մասին։ Այս տարվա 6 ամսվա ընթացքում ընդդեմ լրատվամիջոցների ու լրագրողների ներկայացվել է 16 նոր հայց, ինչը նախորդ տարվա նույն ժամանակահատվածի համեմատ 3-ով ավել է։ Բոլոր հայցերը վիրավորանքի ու զրպարտության հիմքով են, իսկ հայցվորները 6 գործով բիզնես միջավայրի ներկայացուցիչներ են, 3-ով՝ ներկա և նախկին պաշտոնյաներ, 2-ով՝ քաղաքական գործիչներ, 2-ով՝ առողջապահական ոլորտի ներկայացուցիչներ, 2-ով՝ քաղաքացիներ/ֆիզիկական անձինք, 1-ով՝ փաստաբան։
«Լրագրողներ առանց սահմանների» կազմակերպությունը, 2025թ. մայիսի 2-ին հրապարակած զեկույցում անդրադառնալով Հայաստանում խոսքի ազատության վիճակին, նշել է, որ մեդիա ոլորտը կարգավորող իրավական շրջանակը բավարար չափով չի պաշտպանում մամուլի ազատությունը և չի համապատասխանում եվրոպական չափանիշներին: Իսկ ԽԱՊԿ-ն 2025թ. առաջին կիսամյակին վերաբերող զեկույցում նշել է, որ Հայաստանում ԶԼՄ-ների գործունեությունը կարգավորող օրենսդրությունն արդեն բավական հին է և ժամանակակից մարտահրավերներին համարժեք արձագանքելու համար արդիականացման կարիք ունի։ Սա վերաբերում է նաև լրատվամիջոցների հրապարակումներում և առցանց տիրույթում վիրավորանքի և զրպարտության համար պատասխանատվությանը։
Հարկ է նշել, որ Հայաստանում չկա օրենսդրական կարգավորում, որ մինչև դատարան դիմելը կողմերը վեճը լուծեն արտադատական կարգով։ Օրինակ՝ պաշտոնյային կարող է լրատվամիջոցի հրապարակումը դուր չգալ և առանց հերքում կամ պատասխան հրապարակելու պահանջով խմբագրությանը դիմելու, միանգամից հայց ներկայացնի դատարան։ Մինչդեռ այդ վեճը կարելի է լուծել ավելի արագ՝ առանց դատարանները ծանրաբեռնելու։ Հաճախ լրատվամիջոցները սոցիալական ցանցերում պաշտոնյաների կատարած գրառումներից են տեղեկանում, որ իրենց դեմ հայց է ներկայացվել դատարան։ Այս դեպքում լրատվամիջոցներից պահանջում են ոչ միայն փոխհատուցում, այլև կատարած դատական ծախսերը՝ փաստաբանի վարձատրության ու պետական տուրքի գումարները, ինչը ֆինանսական լուրջ բեռ է լրատվամիջոցների համար։ Հաշվի առնելով, որ 2026թ. նախատեսված են Ազգային ժողովի ընտրություններ՝ ենթադրվում է, որ լրատվամիջոցների դեմ ներկայացվող հայցերը կարող են ավելանալ։
Բաց մի թողեք
Հարկատուներիս հաշվին գոյություն ունեցող Հանրայինը Ամենայն Հայոց կաթողիկոսին «պրիզնատ» չի գալիս
ԵԱՀԿ-ն սկսել է Մինսկի խմբի և դրա հետ կապված ինստիտուտների լուծարումը. գործընթացի ավարտի ժամկետ է նշվել
Սեքսուալ ծերունին Հատուկ դպրոցում է աշխատում