Կռիվ սադրողն ու դրան տոն տվողներն էլ պետության առանցքային դեմքերն են՝ վարչապետը, ԱԺ խոսնակը, նրա տեղակալները եւ այլք

Նախորդ շաբաթ ՀՀ գլխավոր դատախազ Աննա Վարդապետյանի կողմից խորհրդարանի քննարկմանն էր ներկայացվել հանրապետության դատախազության 2024 թվականի գործունեության մասին հաղորդումը, որը նախապես քննարկվել է ԱԺ պետական-իրավական հարցերի մշտական հանձնաժողովի նիստում:

Զեկույցը, ըստ էության, ծավալուն հաշվետվություն է դատախազության՝ անցած տարվա աշխատանքի մասին եւ հագեցված է թվախեղդ ձեւակերպումներով ու թվային համադրություններով, փաստական տվյալներով, տեղ-տեղ էլ մանիպուլյատիվ թվացող, խրթին մեկնություններով, որոնք հազիվ թե ընկալելի լինեն միջին վիճակագրական ընթերցողի համար:

Զեկույցին անդրադառնալուց, անշուշտ, ձեռնպահ կմնամ՝ խնայելով առողջությունս, բայց ՀՀ դատախազության գործունեության ցանկով գերակա համարվող առաջին երկու կետի շուրջ դատողություններ.

Ահա թե որոնք են դատախազության օրակարգի զույգ առաջնահերթ թեմաները. ա/ Ապօրինի ծագում ունեցող գույքի բռնագանձման ոլորտներում կատարված աշխատանքը, պետությանը վերադարձված գույքերն ու դրամական միջոցները եւ բ/ Հանցավորության ու կոռուպցիայի դեմ պայքարը՝ քրեական վարույթի հսկողությունից մինչեւ պատիժների եւ հարկադրանքի միջոցների կատարման նկատմամբ հսկողություն:

Ապօրինի ծագման գույքի կամ, այլ կերպ ասած, «նախկինների» թալանի վերադարձը եւ կոռուպցիայի դեմ պայքարը այն թեմաներն են, որոնց կարգավորման խոստումներով էր Նիկոլ Փաշինյանը 2018-ին եկել իշխանության: Հիմա վաղուց անցել են խոստումներն ի կատար ածելու ժամկետները, սակայն այդ ուղղությամբ գործնական ոչ մի քայլ չի արվել:

Ավելին՝ անցած բավական երկար ժամանակաընթացքում թալանի վերադարձի խնդիրը մատնվել է մոռացության, իսկ կոռուպցիան ոչ միայն ծաղկել-փթթել է, այլեւ ստացել է համակարգային բնույթ: Փաստերը բազմաթիվ են ու շատերին լավ հայտնի, բավական է հիշատակել ՔՊ իշխանության օրոք հիմնադրված «ԱՆԻՖ» ՓԲԸ-ն, որն այսօր հայտնվել է կոռուպցիոն սկանդալի կիզակետում:

Ասում են՝ «ԱՆԻՖ»-ի (լրիվ անվանումը՝ Հայաստանի պետական հետաքրքրությունների հիմնադրամ») մոսկովյան ներկայացուցչությունը 2020-2024 թթ. ընթացքում 2,7 մլրդ դրամի հատկացում է ստացել, որի մասին Հիմնադրամի ներկայիս ղեկավարությունը տեղյակ չէ, իսկ մասնաճյուղի կողմից իրականացված որեւէ ծրագիր գետնի վրա գոյություն չունի:

Ի դեպ՝ հիմնադրման օրվանից մինչեւ 2023թ. նոյեմբեր ընկերության տնօրենների խորհրդի նախագահը Տիգրան Ավինյանն էր: Թե ուր են չքացել պետական բյուջեից հիմնադրամին փոխանցված միլիարդները, ոչ ոք չգիտի՝ անգամ պարոն Ավինյանը: Իրավապահները մոտ երկու տարի քրքրում են այս քրգործը, բայց ոչ մի մեղադրյալ, կասկածյալ ու ձերբակալված անձ ցայսօր «ջրի երես» դուրս չի եկել:

Ակնհայտ է, որ ապօրինի ծագում ունեցող գույքի վերադարձի եւ կոռուպցիայի դեմ պայքարի թեմաները պատահականորեն չեն հայտնվել Գլխավոր դատախազության օրակարգի ավանգարդում: Եվ չի բացառվում, որ դրանում խառն է վարչապետի աշխատակազմի կամ անձամբ հենց վարչապետի մատը:

ԱԺ ընտրությունները՝ լինեն արտահերթ, թե հերթական, սարերի ետեւում չեն: Խոստմնազանցության իմաստով Փաշինյանի դիրքերն աննախադեպ խոցելի են: Նա ոչինչ չունի ասելու իր ընտրողին, դրա համար մտածում է ապագա ընտրարշավից առաջ այդ երկու հիմնախնդիրը գոնե թեժ պահել՝ տպավորություն ստեղծելով, թե խոստումների կատարման ուղղությամբ, այնուամենայնիվ, ինչ-որ բան արվում է:

Բայց թարսի պես խորհրդարանական ընդդիմությունը հենց կոռուպցիայի թեմայով է սկսում ու ավարտում ԱԺ-Կառավարություն հարցուպատասխանները՝ փորփրելով նրա ամենազգայուն վերքը՝ կոռուպցիան, որի վերացման խոստում տվել է, բայց խոսքին տեր չի կանգնել: Ավելին՝ ինքն է թիմի հետ միասին հայտնվել կոռուպցիայի հորձանուտում:

Դրանից էլ իր մոտ ջղագարության հասնող բռնկումներ են սկսվում, հենց որ կոռուպցիայի անունը մեջտեղ են բերում: Հուսով էր, որ «կիրթ» գործընկերը կստորագրի խաղաղության բաղձալի «թուղթը»: Բայց, ավաղ, չի ստացվում: Բոլոր կողմերից ձախորդությունները վրա են տվել: Անգամ յուրայիններն են ինչ-որ ակնարկներ նետում, որոնց մեջ հանդիմանանքի թաքնված շեշտեր է տեսնում:

ԱԺ-ում Գլխավոր դատախազի եզրափակիչ ելույթում անդրադարձ եղավ ատելության խոսքի, խուլիգանության, բռնության կոչի, անհամաչափ ուժի կիրառման վերաբերյալ հարցադրումներին:

Աննա Վարդապետյանը համոզմունք հայտնեց, որ ԱԺ ամբիոնից հնչող քաղաքական խոսքն ազդում է հասարակության խոսույթի որակի վրա, ինչը երեւում է յուրաքանչյուր քրգործից, յուրաքաչյուր քրգործով վերցված ցուցմունքից, յուրաքանչյուր մեղադրական եզրակացությունից:

«Մեզնից յուրաքանչյուրի խոսքին հետեւում են մարդիկ… Դուք նրանց վարքագծային մոդելն եք եւ, ըստ այդմ, կարծում եմ՝ պետք է ունենալ ինքնավերահսկողություն եւ բարձրացնել հարցեր՝ առանց անձնական վիրավորանքների»,- ընդգծել է նա:

Որ ճիշտն ասենք՝ գլխավոր դատախազն իրավացի է, երբ ինքնավերահսկողության կոչ է անում, հորդորում՝ զերծ մնալ միմյանց անձնական վիրավորանք պատճառելուց: Է՛հ, նրան լսողն ո՞վ է: Ազգային ժողովի նիստերը «բոլոլայի» են վերածվել՝ հուրախություն մեր չուզողների:

Նախկինում էլ խորհրդարանում վեճեր, բախումներ լինում էին, բայց դրանք հիմնականում գաղափարների ու սկզբունքների շուրջ էին: Հիմա բաժանարար գծեր են քաշել՝ «մենք-նրանք», «ղարաբաղցի-հայաստանցի», եւ հարմար տեղավորվել իրենց դիրքերում: Կռիվ է, որ տալիս են՝ լեզվակռվից մինչեւ ձեռնամարտ:

Կռիվ սադրողն ու դրան տոն տվողներն էլ պետության առանցքային դեմքերն են՝ վարչապետը, ԱԺ խոսնակը, նրա տեղակալները եւ այլք:

Անկռիվ անցած օրը իշխող քաղաքական ուժի համար կորսված օր է: Ասում են՝ ՔՊ-ի մոտ գարնանային սրացումներ են, որոնք չեն մարում: Թվում է՝ երբեմնի գաղջը իր տասնամյա անցյալից վերադարձել է տասնապատիկ խտացված, մռայլին մոտարկված գույներով ու ելեւէջներով:

Տեսնողը զարմանում է՝ այս ե՞րբ հայոց խորհրդարանի մթնոլորտը ողողվեց այսքան մաղձով, չարակամությամբ, ատելության խոսքով: Հատկապե՛ս ատելության խոսքով: Մեկ բան ակնհայտ է՝ չարիքը գալիս է գլխավորապես մեկ մարդուց, եւ այդ մեկ մարդը կամ «վարքագծային մոդելը», ինչպես պատկերավոր բնութագրել է տիկին դատախազուհին, բոլորիս մտքով անցնող անձն է:

Նա՛, ով Ազգային ժողովի նիստերին ամեն անգամ գալիս է հատուկ «բոլոլա» սարքելու մարմաջով: Ինչը նրան ամենալավն է հաջողվում: