02/07/2025

Կոլումբիայում հայտնաբերվել է մարդկային հին ցեղախումբ, որը չի պատկանում ո՛չ Հյուսիսային, ո՛չ Հարավային Ամերիկայի հայտնի գենետիկ խմբերին. Լուսանկար

Գիտնականները հայտնաբերել են մարդկային հնագույն մի խումբ, որը շուրջ 6,000 տարի առաջ ապրել է ներկայիս Կոլումբիայի բարձրավանդակներում՝ Հյուսիսային և Հարավային Ամերիկայի միջև եղած տարածքում։

ԴՆԹ-ի ուսումնասիրությունները ցույց են տալիս, որ այս խումբը չէր պատկանում ոչ Հյուսիսային Ամերիկայի հին բնիկներին, ոչ էլ Հարավային Ամերիկայի հին կամ ներկայիս ժողովուրդներին։

Նոր ուսումնասիրությունը հրապարակվել է Science Advances գիտական հանդեսում։ Ըստ գիտնականների՝ այս բացահայտումը կարող է փոխել մեր պատկերացումները Ամերիկայի ժողովուրդների ծագման ու տարածման վերաբերյալ։ Հնագիտական և գենետիկական տվյալների համադրումը ցույց է տալիս, որ այս հնագույն խումբը, որը բնակվել է մոտ 6,000 տարի առաջ Բոգոտայի մերձակա բարձրավանդակներում, հավանաբար ժամանակին կանգառ է եղել մարդկանց համար, ովքեր շարժվում էին դեպի Հարավային Ամերիկա։

«Մինչ այժմ մենք կարծում էինք, որ Հարավային Ամերիկայում նմանատիպ այլ գենետիկ խումբ գոյություն չի ունեցել», — ասել է Ֆլորիդայի Ատլանտյան համալսարանի հնագետ Անդրե Լուիզ Կամպելո դոս Սանտոսը, ով չի մասնակցել այս հետազոտությանը։ Սակայն հնագույն այս խումբը երկար չի գոյատևել։ Մոտ 4,000 տարի անց, տարածաշրջանում արդեն բնակվում էր բոլորովին այլ գենետիկ կառուցվածք ունեցող մի ժողովուրդ։ Գիտնականները դեռ չեն կարող վստահ ասել՝ արդյոք այս հնագույն խումբը ձուլվել է նոր եկածների հետ, թե ամբողջությամբ վերացվել է։

«Մեզ անհրաժեշտ է ավելի լայնածավալ գենետիկ վերլուծություն Հարավային Ամերիկայում՝ հասկանալու համար՝ արդյոք այս խումբը իսկապես անհետացել է, թե նրանց ժառանգները թաքնված են այլ գենետիկ ճյուղերի մեջ», — նշել է Կամպելո դոս Սանտոսը։

Ուսումնասիրության հեղինակ Անդրեա Կասաս-Վարգասի խոսքով՝ Կոլումբիան ունի առանցքային տեղ Ամերիկայի մարդկային պատմության մեջ։ «Այդ տարածքը Հարավային Ամերիկա մուտք գործելու դարպասն էր», — ասել է նա։

Այս հայտնագործությունը կարող է նոր պատկերացում տալ, թե ինչպես են հնագույն մարդիկ տարածվել մայրցամաքով, և ինչ մոռացված պատմություններ կարող են դեռ մնալ ԴՆԹ-ի շերտերում։

May be an image of 3 people, Bactrian camel and musk ox