Բախից մինչև իսպանական բարոկկո և Կոմիտաս․ Խուան դե լա Ռուբիայի մենահամերգը Երևանում. Լուսանկարներ

Բարսելոնի Սագրադա Ֆամիլիա բազիլիկայի գլխավոր երգեհոնահար Խուան դե լա Ռուբիան նոյեմբերի 6-ին Երևանում հանդես է եկել մենահամերգով՝ Վահագն Ստամբոլցյանի անվան երգեհոնային երաժշտության երրորդ միջազգային փառատոնի շրջանակում։

Ի սկզբանե, համերգը խոստանում էր լինել գունագեղ ներկայացում, հյուրը՝ Իսպանիայից Խուան դե լա Ռուբիան էր, ով Բարսելոնայի հայտնի Սագրադա Ֆամիլիա տաճարի երգեհոնահարն է։ Նա իր լայնածավալ ծրագիրը սկսեց Խորխե Խիմենեսի «Վեցերորդ տոնի ճակատամարտով»։

Իսկ համերգն ավարտեց իհարկե երգեհոնի աստված Յոհան Սեբաստյան Բախի ստեղծագործություններով և իբրև նվեր՝ նվագեց Կոմիտաս։ Նրա կատարմամբ Բախի ստեղծագործությունը շատ ավելին է, քան պարզապես համերգ. այն կենդանի, զգայական փորձառություն է, որտեղ երաժշտությունն ու պատկերը միաձուլվում են անկրկնելի ստեղծագործության մեջ: Երգեհոնահար Խուան դե լա Ռուբիան մշակել է Բախի ժառանգությունը ժամանակակից, ազատ և խորը հուզական տեսանկյունից ուսումնասիրելու համար: Յուրաքանչյուր կատարում եզակի է, երաժշտությունն ու պատկերները ծնվում են պահի մեջ՝ միմյանց սնուցելով երգեհոնի, դաշնամուրի և կենդանի թվային պրոյեկցիաների միջև անընդհատ երկխոսության մեջ: Արդյունքը միշտ տարբեր է, միշտ զարմանալի:

Երեկոյի ընթացքում հնչել են Յոհան Սեբաստիան Բախի և Գեորգ Ֆրիդրիխ Հենդելի երգեհոնային ստեղծագործություններ, ինչպես նաև Խուան դե լա Ռուբիան հայ հանդիսատեսին առաջին անգամ ներկայացրել է բարոկկո և վերածննդի դարաշրջանների իսպանական երգեհոնային երաժշտություն։

Փառատոնի շրջանակում ձևավորվել է գեղեցիկ ավանդույթ․ հրավիրյալ օտարերկրյա երգեհոնահարները իրենց ելույթներն ավարտում են հայ կոմպոզիտորների ստեղծագործություններով։ Խուան դե լա Ռուբիան ընտրել էր Կոմիտասի «Խորհուրդ խորին»-ը, որը ջերմ ընդունելության արժանացավ հանդիսատեսի կողմից։

Սա երաժշտի առաջին այցն էր Հայաստան։ Ինչպես նշում է Խուան դե լա Ռուբիան, սա հրաշալի հնարավորություն է՝ ճանաչելու երկիրը, մշակույթը։ Սակայն, ըստ նրա, փառատոնին մասնակցելու գլխավոր և ամենահետաքրքիր պատճառը հենց գործիքն է՝ Կոմիտասի անվան կամերային երաժշտության տանը տեղադրված բարձրորակ երգեհոնը, ինչպես նաև համերգասրահը՝ գերազանց ակուստիկայով, որը որոշ առումով հիշեցնում է Բարսելոնի Սագրադա Ֆամիլիա բազիլիկայի հնչեղությունը։ Երաժիշտը նշում է, որ համերգի ծրագիրը կազմել է հատուկ այս գործիքի առանձնահատկություններին համապատասխան՝ ընդգրկելով բարոկկո և վերածննդի դարաշրջանների ստեղծագործություններ։

Համերգն իրականացվել է Իսպանիայի Թագավորության դեսպանության աջակցությամբ:

Երգեհոնահարի մասին․

Բարսելոնայի Սագրադա Ընտանի տաճարի տիտղոսակիր երգեհոնահար Խուան դե լա Ռուբիան ծնունդով Լա Վալ դ’Ուիշոյից է (Կաստելյոն): Նա իր երաժշտական ​​կրթությունը սկսել է հոր և Ռիկարդո Պիտարչի ղեկավարությամբ: Նրա գեղարվեստական ​​կրթությունը շարունակվել է մի շարք եվրոպական մայրաքաղաքներում՝ սովորելով այնպիսի ականավոր ուսուցիչների մոտ, ինչպիսիք են Օսկար Կանդենդոն, Վոլֆգանգ Զեյֆենը, Միշել Բուվարը և Մոնսերատ Տորենտը, իսկ ավելի ուշ՝ Օլիվիե Լատրին և Տոն Կուպմանը: Ուսումն ավարտելուց հետո ստացած բարձրագույն պարգևները, ինչպես նաև Concurso Permanente de Juventudes Musicales de España-ում և Primer Palau-ում առաջին մրցանակները, կարևոր դեր են խաղացել նրա կարիերայի մեկնարկում: Նրա ակտիվ մենակատարական կարիերան նրան տարել է աշխարհի ավելի քան երեսուն երկրների խոշոր դահլիճներ, այդ թվում՝ Palau de la Música Catalana-ն, Auditorio Nacional de Música de Madrid-ը, Konzerthaus Berlin-ը, Gewandhaus Leipzig-ը, Elbphilharmonie Hamburg-ը, Auditorium of Radio France-ը Փարիզում, Մարիինյան թատրոնը և Philharmonia of Sankt Petersburg-ը: Նա նաև ելույթ է ունեցել այնպիսի հայտնի տաճարներում, ինչպիսիք են Քյոլնի, Բեռլինի, Վեստմինստերի, Վիեննայի, Ժնևի, Բոգոտայի, Մեխիկոյի, Թունիսի տաճարները և Փարիզի Սեն-Սուլպիսի եկեղեցին։

Դե լա Ռուբիան հանդես է եկել որպես մենակատար և դիրիժոր այնպիսի նվագախմբերի հետ, ինչպիսիք են Իսպանիայի ազգային նվագախումբը, RTVE սիմֆոնիկ նվագախումբը, Մադրիդի համայնքային նվագախումբը (ORCAM), Գալիսիայի սիմֆոնիկ նվագախումբը, Բիլբաոյի սիմֆոնիկ նվագախումբը, Աստուրիայի իշխանության սիմֆոնիկ նվագախումբը, Կաստիլիայի և Լեոնի սիմֆոնիկ նվագախումբը և Բոգոտայի ֆիլհարմոնիկ նվագախումբը, ի թիվս այլոց: Նա համագործակցել է այնպիսի դիրիժորների հետ, ինչպիսիք են Էնդրյու Գրամսը, Ֆրանսուա-Քսավիե Ռոթը, Սալվադոր Մասը, սըր Սիմոն Ռաթլը, Ռոբերտո Գոնսալես Մոնխասը, Պաբլո Գոնսալեսը, Պասկալ Ռոֆեն և Թիերի Ֆիշերը։

Պատմականորեն հիմնավորված կատարողականության ոլորտում նա համագործակցել է Les Siècles-ի հետ և ղեկավարել է Freiburger Barockorchester-ը, Tenerife Baroque Orchestra-ն, իսկ վերջերս հիմնադրել է իր սեփական անսամբլը՝ Orquestra del Miracle-ը, որը մեծ քննադատական ​​և հանրային գովասանքի է արժանացել 2023 թվականի հունիսին իր դեբյուտից հետո։

Նա նաև համագործակցել է այնպիսի մենակատարների հետ, ինչպիսիք են Մաթիաս Գյորնեն, Քերոլին Սամփսոնը, Ելենա Օբրազցովան, Մարթա Մաթեուն, Ֆիլիպ Ժարուսկին, որի հետ նա ձայնագրել է Sacred Cantatas (Erato, 2016) CD-ն, որը առաջադրվել է Գրեմմի մրցանակի, և Մարկո Մեսկիդան, որի հետ նա մշակել է Bach & Forward իմպրովիզացիոն նախագիծը։

Դե լա Ռուբիան նաև մասնագիտացած է համր ֆիլմերի կենդանի իմպրովիզացիայի մեջ՝ կատարելով այնպիսի գործեր, ինչպիսիք են Faust and Nosferatu (Murnau), Metropolis (Lang), The General (Keaton) և The Doctor Caligari-ի կաբինետը (Wiene):

Նրա սկավառակագրությունը ներառում է ձայնագրություններ՝ նվիրված Յոհան Սեբաստիան Բախին, Անտոնիո դե Կաբեզոնին, որը կատարվել է Բարսելոնայի երաժշտության թանգարանի Hauslaib claviorgan-ում (1590) և վերջերս՝ Բոգոտայի տաճարի երգեհոնի վրա կատարված ձայնագրություն։

Որպես Reial Acadèmia de Belles Arts de Sant Jordi-ի անդամ և Escola Superior de Música de Catalunya-ի (ESMUC) պրոֆեսոր, նա պարբերաբար վարպետության դասեր է տալիս Բուդապեշտում, Շտուտգարտում և Հռոմում: