«Ազգային ինքնության հիմնասյուներից մեկը եկեղեցին է, հատկապես՝ մեր Հայ առաքելական եկեղեցին, որը մեծ դերակատարում է ունեցել մեր պատմության ընթացքում»,- ասում է գրող, հրապարակախոս Դավիթ Սարգսյանը՝ անդրադառնալով վերջին շրջանում եկեղեցի-իշխանություն սրված հարաբերություններին ու վարչապետի հայտարարություններին։
«Սակայն այս տարիների ընթացքում բավականին «արդյունավետ» աշխատանքի շնորհիվ կարողացան ազգային ինքնության բոլոր հիմնասյուները խորտակել՝ պատմության դասագրքերի խայտառակություն, կրթության չափորոշիչներ, մշակույթ, ամենակարեւոր բաները, հերթը հիմա էլ հասավ հավատքին, եկեղեցուն, բայց բոլորին է հայտնի, որ եկեղեցին Սահմանադրությամբ անջատ է քաղաքական իշխանությունից, եւ չի կարելի, որ վարչապետն ինքը լինի Սահմանադրությունը խախտողը։ Ես լսեցի մի արտահայտություն այս օրերին, որ եթե Սահմանադրությունը խանգարում է իր նպատակների իրագործմանը, ուրեմն ինքը Սահմանադրությունը կփոխի․ սա ոչ միայն ազգային, այլեւ համաշխարհային խայտառակություն կլինի։ Դա կարծես կենաց-մահու մենամարտի կոչ լինի, ու այս պայմաններում բացահայտ պատերազմ է հայտարարված պետությանը, ժողովրդին, ազգային ինքնությանը։ Սա այն վերջին սյուներից մեկն է, որ եթե հանկարծ, Աստված մի արասցե, իհարկե՝ ես վստահ եմ, որ չի լինելու դա, բայց եթե հանկարծ փլուզվի, մեր գոյաբանական խնդիրն այլեւս կդառնա անլուծելի։ Այնպես որ, կարծում եմ՝ պետք է զսպեն իրենց կրքերը, Ազգային ժողովում փսլնքոտ տղաներ ու աղջիկներ կան, որ արդեն բացահայտ գետնաքարշության ցույցեր են անում, որը պարզապես անպատվաբեր է գիտակից մարդ արարածի համար»,- Հրապարակ թերթի հետ զրույցում նշում է զրուցակիցս։
Ինչ վերաբերում է վարչապետի՝ հոգեւորականների կուսակրոնության հետ կապված հայտարարություններին, ապա․ «Եկեղեցուն կարելի է հուշել, որ այսպիսի խնդիրներ կան, բայց ի՞նչ է նշանակում՝ կուսակրոնությունը ստուգել, սա շատ ծիծաղելի կլիներ, եթե այսքան ողբերգական չլիներ։ Ո՞նց եք ստուգելու, բա որը ձերը ստուգեն․․․ գուցե նախ ձեզնից սկսեք, բոլոր կարմիր գծերը խախտել են, իսկապես ամոթ է, այսքան փոքրանաս, շրիշակից ցածր իջնես, չի կարելի, ամեն մարդ իր դիրքը, կեցվածքը պետք է իմանա, ի վերջո՝ պետք է սիրի այս հայրենիքը, երկիրը, ժողովրդին, չեք սիրում՝ մի աշխատեք։ Մենք հիմա ականատես ենք լինում մի հայտնի ճշմարտության, որ եթե պալատում պահում ես անասուն, պալատը վերածվում է ախոռի։ Եթե ախոռում իմաստունը, փիլիսոփան է նստած, այդ ախոռը դառնում է տաճար, պալատ։ Հիմա մեզ մոտ մոտավորապես կամ ըստ էության այս վիճակն է»։
Փաշինյանը պարբերաբար սկսել է հավատացյալներին դիմել եւ հորդորել՝ գործուն քայլեր ձեռնարկել՝ Մայր Աթոռ Սուրբ Էջմիածնի Վեհարանն ազատելու եւ կաթողիկոսական նոր ընտրություններ կազմակերպելու ուղղությամբ, ավելին` դրա համար նույնիսկ համակարգող խումբ է ձեւավորում։ Մտավախություն չկա՞, որ այսկերպ հասարակությանը տանում է քաղաքացիական բախումների։ «Քաղաքացիական բախումներ լինել-չլինելու մասով առաջին մտահոգությունը պետք է ունենա հենց ինքը՝ իշխանությունը, արդյոք նման հայտարարություններ անելով մարդկանց չե՞ս դրդում քաղաքացիական բախումների, արդյոք չի՞ բերելու սա նրան, որ օտար, թշնամական երկրի հատուկ ծառայությունները միջամտեն Հայաստանի գործերին, քանի որ պարբերաբար հայտարարում են, որ իրենք միջամտելու են Հայաստանի գործերին՝ Հայաստանի վարչապետի անվտանգությունը պահելու համար, եթե զինված բախումներ լինեն․․․․ այսինքն՝ էլի հայի արյուն եք ուզում, հա՞․․․ առաջինն ինքը պետք է մտահոգ լինի, բայց հենց ինքն է դրդում դրան։ Սա բացահայտ պատերազմ է հայտարարել եկեղեցու դեմ, բայց ով ուզում եւ ինչ ուզում է անի, ես իմ հավատը չեմ փոխելու»։
Այս իրավիճակում ո՞վ պետք է զանգ հնչեցնի, քանի որ թե՛ Մայր Աթոռը, թե՛ անձնապես Վեհափառը շատ զուսպ արձագանքեցին այս ամենին, մինչդեռ, սրան զուգահեռ, իրավիճակը ոչ թե հանդարտվում է, այլ՝ ավելի շիկանում։ «Դիտավորյալ սրում են այս վիճակը, եկեղեցին հնարավորինս խոհեմություն է ցուցաբերում՝ չհեղել եւս մեկ անգամ հայ ժողովրդի արյունը, այս անգամ եղբայրասպան բախումների պատճառով։ Չի կարելի այսպիսի կտրուկ որոշումներ կայացնել մի ոլորտի, բնագավառի նկատմամբ, որի իրավասությունը սահմանադրորեն վերապահված չէ իրենց։ Նորից եմ ասում՝ իրենք կարող են բարեկամաբար նստել մի սեղանի շուրջ եւ ասել՝ Վեհափառ, եկեղեցում կան այսպիսի խնդիրներ, որոնք ցանկալի է, որ լուծվեն, կա բարեափոխումների կարիք, ինչ-որ սկզբունքային բաներ վերանայել է պետք, որովհետեւ 1700 տարվա եկեղեցին պետք է նորոգվի՝ պահպանելով իր առանցքային հիմնարար սկզբունքները, դրույթները։ Բայց այսպես չի կարելի, սա ուղղակի ամոթ է։ Դրսից զանգահարում են իմ բարեկամներն ու հարցնում են՝ այս ի՞նչ է կատարվում Հայաստանում․․․ առաջին նախանձախնդիր ուժը պետք է լինի իշխանությունը, որ չբերի բախումների ու չսրի վիճակը, առանց այն էլ ակնհայտորեն սպասվում են ոչ դրական իրադարձություններ մեր տարածաշրջանում, պայթյունավտանգ իրավիճակ է, ու ամեն տեղից լսում ենք հոխորտանքներ»։
Դ․ Սարգսյանն ասում է՝ մի քանի օրինակ կարող է բերել, թե ինչքան է Հայաստանը, ընդառաջելով ադրբեջանական կողմին, խաղաղության, զինադադարի պայմանավորվածություններ կնքել, եւ բոլորը խախտվել են․ «Նրանք անընդհատ համալրում են իրենց ուժերը, զինամթերքը։ Ո՞նց կարելի է նրանց հետ խաղաղության պայմանագիր կնքել, երբ քո գերիներին դատում են հանիրավի, երբ կրակում են քո սահմաններին, քո տարածք են մտել, ինչպե՞ս ես համարձակվում քաղաքական ներքին խժդժություններ հրահրել, ընդ որում՝ եկեղեցու դեմ։ Հետո՝ եկեղեցին միայն Հայաստանով չէ, վարչապետի իշխանությունը չի տարածվում սփյուռքի վրա, որը 4-5 անգամ ավելին է, քան Հայաստանում ապրող հայությունը։ Ես կհորդորեի՝ հայոց եկեղեցուն հանգիստ թողնել, կհորդորեի մեր հավատացյալ ժողովրդին ու նաեւ աթեիստներին՝ անզիջում կանգնել եկեղեցուն պաշտպան, իսկ իշխանություններին կհորդորեի՝ ձեռնպահ մնալ այս ոտնձգություններից, չանել նման բաներ։ Սա մեզ միայն թուլացնում է եւ պառակտում՝ լրջագույն հետեւանքներով։ Հետո, ինչ է՝ մենք Փաշազադեի ուղղորդումո՞վ ենք սկսելու ապրել, փաստորեն, մենք կարող ենք ֆիքսել, որ Հայաստանում տիրապետում է ադրբեջանական ռեժիմը, եւ այլեւս պետք չէ հարձակվել Հայաստանի վրա։ Նրանք մի բան են ասում, որը հետո նույնությամբ կրկնում են մերոնք եւ դնում են գործողության մեջ։ Ես չեմ հասկանում՝ կամակատա՞ր եք, գործակա՞լ, թե՞ խամաճիկ, ձեռք քաշեք այս ժողովրդից ու ձեռքներդ հեռու մեր սրբություններից»։
Բաց մի թողեք
Ես հակաօրինական ոչ մի բան թույլ չեմ տվել, որ մտավախություն ունենամ. Խաչատրյան
Մոտեցող վտանգին անտարբեր Փաշինյանը դստեր հետ ժամանցային այց է կատարել
Իրանում մտահոգված չենք, ավելի մտահոգված ենք Հայաստանի համար, որը ներկա իշխանությունները էշի ականջում քնած են․ Իրանահայ