Անկարան կառավարվում է Բաքվից, այսպես մինչև երբ և ուր

Թուրքիայի իշխող կուսակցության ներկայացուցիչ Օմեր Չելիկը հայտարարել է, որ Անկարան կարագացնի Հայաստանի հետ հարաբերության կարգավորման գործընթացը, երբ Երևանը կատարի Ադրբեջանի առաջ քաշած պայմանները՝ Սահմանադրության փոփոխությունն ու Մինսկի խմբի լուծարումը:

Թուրքիայի կառավարող կուսակցության ներկայացուցչի այդ հայտարարությունը վկայում է, որ Հայաստանին ներկայացվող ադրբեջանական պահանջները, ըստ էությանլ նաև Թուրքիայինն են:

Սակայն հարցը, իհարկե, ավելի լայն է, քան զուտ այդ պահանջները: Հայաստանի հետ հարաբերությունը Թուրքիան Ադրբեջանի և Հայաստանի հետ հարաբերությամբ է պայմանավորում ոչ այն պատճառով, որ այսպես ասած «գերի» է «կրտսեր եղբոր» քմահաճույքին:

Իհարկե, Ադրբեջանի և Թուրքիայի այսպես ասած տեսլականները, հորիզոնները տարբեր են, պայմանավորված նրանց աշխարհաքաղաքական հետագծի ու տրամաչափի տարբերություններով, նաև զգալիորեն աշխարհագրության որոշակի տարբերություններով և դրանցից բխող իրողություններով:

Այդուհանդերձ, որքան էլ Անկարայի և Բաքվի միջև կան այդ տարբերությունները, հետևաբար, տարբեր հարցերում պատկերացումների «ապակենտրոնացվածությունը», այդուհանդերձ, հարկ է չմոլորվել և արձանագրել, որ Թուրքիան ու Ադրբեջանը քաշային միևնույն կատեգորիայում չեն և, այդուհանդերձ, ավելի շուտ և ավելի շատ Ադրբեջանն է ստիպված լինելու հաշվի նստել Թուրքիայի հետ, քան հակառակը:

Տվյալ պարագայում հարցն այն է, որ Հայաստանի հետ հարաբերության առումով Թուրքիան ինքն է կամովին «հաշվի նստում» Ադրբեջանի մոտեցումների հետ, որովհետև այդպես է դասակարգում Հայաստանի հետ հարաբերությունը:

Կապելով հայ-թուրքական հարաբերության կարգավորման հարցը հայ-ադրբեջանական կարգավորման հետ՝ Թուրքիան, ըստ էության, նվազեցնում է Հայաստանի գործոնը: Թվում է, թե այդ գործոնն ինչպես կարող է որևէ կերպ նկատելի լինել Թուրքիայի համար, երբ կա քաշային կատեգորիաների ահռելի տարբերություն, պարզապես անհամեմատելի տարբերություն:

Բայց տվյալ պարագայում հարցն ամենևին քաշային կամ ռեսուրսային հարաբերակցությունը չէ: Երբ հայ-թուրքական հարաբերությունը «առանձնանում» է հայ-ադրբեջանական պրոցեսից, Հայաստանը Թուրքիայի հանդեպ ստանում է արդեն այլ սուբյեկտային նշանակություն:

Ըստ էության՝ որոշակիորեն այնպես, ինչպես 2008-ի ֆուտբոլային դիվանագիտության պրոցեսում, որը Էրդողանը, ըստ էության, արգելակեց նաև հենց այդ հարաբերակցությունը թույլ չտալու համար: