16/09/2024

Վաշինգտոնը պարբերաբար Բաքվին հիշեցնում է, որ «Ազատության աջակցության ակտի 907-րդ ուղղումը» մնում է իրավական ուժի մեջ

Ադրբեջանի նախագահի արտաքին քաղաքական հարցերով օգնական Հիքմեթ Հաջիեւն ասել է, որ իր երկիրը «երբեք օկուպանտ չի եղել» եւ Հայաստանը համեմատել է Սադամ Հուսեյնի ժամանակի Իրաքի հետ, երբ վերջինս օկուպացրել էր Քուվեյթը:

Հաջիեւը վկայակոչել է Իրաքի դեմ այդ առթիվ կիրառված սահմանափակումները եւ առաջարկել, որ նույնը կիրառվի նաեւ Հայաստանի զինված ուժերի նկատմամբ:

Հայաստանի եւ Սադամ Հուսեյնի ժամանակի Իրաքի միջեւ համեմատությունը պարզ դեմագոգիա է: Ղարաբաղյան պատերազմն սկսել է Ադրբեջանը: Եւ սա ոչ թե վերագրում է, այլ՝ իրավական փաստի արձանագրում. 1991թ. նոյեմբերի 25-ին Ադրբեջանի Գերագույն խորհուրդն ընդունել է ,,Վերին Ղարաբաղի (Լեռնային Ղարաբաղի) ադրբեջանական բնակչության անվտանգության ապահովման միջոցառումների մասին,, որոշում:

Այդ փաստաթուղթը չի հրապարակվել, առ այսօր համարվում է Ադրբեջանի պետական գաղտնիք. բաց տեղեկատվության մեջ ասված է, որ «կատարումը վերապահվում է պաշտպանության, ներքին գործերի եւ Ազգային անվտանգության նախարարություններին»:

Այդ որոշման հիման վրա է, ի դեպ, կազմակերպվել ԼՂ ադրբեջանցի խաղաղ բնակչության տարհանումը, իսկ սոցիալ-մշակութային եւ կրթական բոլոր հաստատությունների շենք-շինությունները տրամադրվել են բանակին եւ ուժային կառույցներին:

Ապահովել միայն ԼՂ ադրբեջանցիների անվտանգությունը նշանակում է չերաշխավորել հայ բնակչության անվտանգությունը, այսինքն՝ նրան պատերազմ հայտարարել, ինչը եւ արվել է: Ընդ որում՝ խուլ շրջափակման, պաշարման պայմաններում:

Հիքմեթ Հաջիեւը կարող է Ադրբեջանի նախագահի աշխատակազմի արխիվներում գտնել 1992թ. հունվարի 28-ի Անվտանգության խորհրդի նիստի սղագրությունը եւ կարդալ ՆԳ նախարարին ուղղված Մութալիոբովի հարցը. «Ո՞ր մասով է ոչնչացված Ստեփանակերտի բնակֆոնդը»: Արձանագրված է նաեւ պատասխանը. «Մեկ երրորդով, նրանք (Ստեփանակերտի հայ բնակիչները) արդեն արվարձաններից տեղափոխվել են քաղաքի կենտրոնական հատված»:

Հետեւում է Մութալիբովի հանձնարարականը. «Այժմ պետք է ամեն ինչ կենտրոնացնել Շուշիում, զրահատեխնիկա, հրետանի, ականանետեր եւ այլն: Կարծում եմ, այստեղ մանրամասնել չարժե, բոլորդ եք հասկանում, թե խոսքն ինչի մասին է»: Այդ փաստաթղթի տակ առկա է «իսկականի հետ ճիշտ է» գրություն, կլոր կնիք եւ «Միդաթ Աբասով, Ադրբեջանի պետական քարտուղար» ստորագրություն:

Ինչ վերաբերում է ագրեսոր ճանաչելուն, ապա Հայաստանի վերաբերյալ միջազգային կամ ներպետական նման որեւէ ակտ գոյություն չունի: Իսկ Ադրբեջանը ագրեսոր ճանաչվել է Միացյալ Նահանգների կողմից՝ ոչ թե նախագահի հայտարարությամբ, այլ՝ Կոնգրեսի «Ազատության աջակցության ակտի 907-րդ ուղղմամբ»՝ 1992թ. հոկտեմբերին:

Այն Միացյալ Նահանգների կառավարությանն արգելում է որեւէ ձեւով աջակցություն ցուցաբերել Ադրբեջանին, քանի դեռ վերջինս չի դադարեցնի Լեռնային Ղարաբաղի դեմ ռազմական հարձակումը եւ Հայաստանի շրջափակումը:

Ճիշտ է, Կոնգրեսը 2001թ. թույլ է տվել, որ նախագահը մասնակիորեն շրջանցի սահմանված արգելքը եւ Աֆղանստան բեռնափոխադրումներ իրականացնելու համար օգտվի Ադրբեջանի օդանավակայաններից եւ աջակցի ռազմա-ծովային ուժերի արդիականացմանը, բայց, չնայած գործադրած ահռելի ջանքերին, Իլհամ Ալիեւին չի հաջողվել հասնել օրենքի չեղարկմանը:

Ավելին, Վաշինգտոնը պարբերաբար Բաքվին հիշեցնում է, որ «Ազատության աջակցության ակտի 907-րդ ուղղումը» մնում է իրավական ուժի մեջ: Հիքմեթ Հաջիեւը պետք է հիշի, որ այդ առթիվ Ադրբեջանի ԱԳՆ 2023թ. նոյեմբերի 16-ի «ափսագիրը» ԱՄՆ պետական դեպարտամենտի կողմից մնացել է անպատասխան: