Լեհաստանը Բելառուսի սահմանի մոտ գտնվող նոր դիտաշտարակի վրա տեղադրել է անօդաչու թռչող սարքերից պաշտպանվելու առաջին համակարգերի կլաստերը, քանի որ կառավարությունը ուժեղացնում է անվտանգությունը։
Ավելի քան 6000 զինծառայող Սուրբ Ծնունդը կանցկացնի սահմանային ծառայության մեջ։
Երեքշաբթի օրը պաշտոնյաները հայտարարեցին, որ Լեհաստանը հրետանային պաշտպանության համակարգի առաջին կլաստերը տեղադրել է Օզիերանիի նոր դիտաշտարակի վրա՝ լեհ-բելառուսական սահմանի մոտ, որպես անօդաչու թռչող սարքերից սպառնալիքներից անվտանգությունն ամրապնդելու ջանքերի մաս։
«Սա յուրահատուկ աշտարակ է, քանի որ այս աշտարակի վրա տեղադրվում է հրետանային համակարգի առաջին կլաստերը, որը կպաշտպանի Լեհաստանի սահմանը։ Արդեն հունվարին այս կլաստերը կգործարկվի», – Օզիերանիում մամուլի ասուլիսի ժամանակ ասաց Ներքին գործերի և վարչակազմի նախարար Մարցին Կիերվինսկին։
Կիերվինսկին և վարչապետ Դոնալդ Տուսկը երեքշաբթի օրը այցելել են նաև Բոբրոունիկիի սահմանապահ կետ՝ լեհ-բելառուսական սահմանի երկայնքով անվտանգության ամրապնդման վերջին փուլի շրջանակներում։
Օզիերանիի աշտարակը վերջին ամիսներին կառուցված հինգ նման կառույցներից մեկն է։ Դրանք տեղադրվել են Սվիսլոչ և Իստոչանկա գետերի երկայնքով, ինչպես նաև այլ վայրերում։ Ընդհանուր ներդրումային արժեքը կազմել է մոտավորապես 47 միլիոն զլոտի (€ 11.1 միլիոն ֆունտ ստեռլինգ):
Տուսկն ասել է, որ Սուրբ Ծննդյան նախօրենը կանցկացնի ավելի քան 4000 զինվոր և մի քանի հարյուր սահմանապահ և ոստիկան:
«Ընդհանուր առմամբ, ավելի քան 6000 մարդ կանցկացնի Սուրբ Ծննդյան նախօրեն անմիջապես սահմանի վրա, և մենք ջերմությամբ կհիշենք նրանց մասին և բոլորս կհիշենք, որ նրանց շնորհիվ բոլորը կարող են այս Սուրբ Ծնունդն անվտանգ անցկացնել իրենց տներում», – ասել է նա:
Կիերվինսկին խոսել է սահմանային անվտանգության բարձրացման մասին՝ ասելով, որ կանխվել է «լեհական սահմանը անօրինական կերպով հատելու գրեթե 30,000 փորձ»: «Սա ցույց է տալիս, թե ինչ մարտահրավերի ենք մենք բախվում», – ասել է նա:
Այնուամենայնիվ, լեհ-բելառուսական սահմանին մարդասիրական օգնություն ցուցաբերող ակտիվիստները և մարդու իրավունքների պաշտպանությամբ զբաղվող կազմակերպությունները նշում են, որ չնայած միգրանտներից օգնության կանչերը այժմ ավելի քիչ են, մարդասիրական իրավիճակը մնում է դժվար:
Անտառում դիակներ են հայտնաբերվել
Մինչ լեհ-բելառուսական սահմանի ուժեղացման աշխատանքները շարունակվում են, միգրանտներին մարդասիրական օգնություն ցուցաբերող ակտիվիստները հայտնում են ինչպես աջակցության խնդրանքների, այնպես էլ անտառում դիակներ գտնելու մասին:
Հուլիսին Լեհաստանի սահմանապահ ծառայությունը և դատախազությունը հաստատել էին առնվազն 10 օտարերկրացիների դիակների հայտնաբերումը, չնայած զոհերի ճշգրիտ թիվը մնում է անհայտ։
«Մենք մոնիթորինգ ենք անում» կազմակերպությունը, որը թվերով փաստաթղթավորում է ճգնաժամը, 2025 թվականին հայտնել է 14 դեպքի մասին։
Ալեքսանդրիա գյուղում շաբաթօրյակի ժամանակ, 2021 թվականի ապրիլի 17-ին։ AP լուսանկար։
Օգնության խմբերը շարունակում են օգնության կոչեր ստանալ, Euronews-ին ասել է Պոդլասիեում աշխատող ակտիվիստը, որը խոսել է անանունության պայմանով։
«(Բելառուսի նախագահ Ալեքսանդր Լուկաշենկոն) միգրանտներին դուրս է բերել գոտուց, քանի որ նրանք պայմանավորվել էին սահմանների բացումից ի վեր, բայց սա այն մարդը չէ, որի հետ կարելի է պայմանավորվել», – ասել են նրանք։
«Խնդիրն այն է, որ այս մարդիկ գտնվում են Մինսկի, Գրոդնոյի և այլնի մոտ, և նրանք փորձում են անցնել (սահմանային անցակետով), և նրանք դա էլ չեն կարողանում անել, քանի որ Դատարանը նրանց չի տալիս ժամանակավոր (ժամանակավոր պաշտպանության դիմում)»:
Բելառուսը զենքի գործարան է կառուցո՞ւմ
Բելառուսի ռազմական գործունեությունը հրապարակային չի դառնում, բայց ավելի ու ավելի շատ են խոսվում Ռուսաստանի կողմից Ուկրաինայում ծավալվող լայնածավալ պատերազմին նրա մասնակցության մասին:
Վերջերս ընդդիմադիր ԲԵԼՊՈԼ կազմակերպությունը YouTube-ում տեսանյութում հայտնեց, որ Մինսկի մոտ կառուցվում է զենքի գործարան:
Ըստ խմբի՝ Ուչաստոկ նախագիծը, որը կառուցվում է 2023 թվականի նոյեմբերից, նախատեսում է խորհրդային 122 մմ և 152 մմ տրամաչափի հրետանային և հրթիռային զինամթերքի ամբողջական արտադրական ցիկլի մեկնարկ: Գործարանի շինարարությունը նախատեսվում է ավարտել 2026 թվականի դեկտեմբերին:
Ըստ տեղեկությունների՝ նախագծի համար ստեղծվել է հատուկ արտադրական գործարան, որը, ինչպես սպասվում է, մեծ դեր կխաղա Բելառուսի զինամթերքի արդյունաբերության ընդլայնման գործում: Գործարանը գտնվում է Սլուցկի մարզում՝ Մինսկից մոտ 60 կիլոմետր հեռավորության վրա։
ԲԵԼՊՈԼ-ի ներկայացուցիչը նշել է, որ Բելառուսը ներկայումս չի արտադրում պայթուցիկ նյութերի հիմնական բաղադրիչներ, ինչը նշանակում է, որ գործարանը պետք է օգտագործի ներմուծված տեխնոլոգիաներ և հումք, իսկ Ռուսաստանը և Չինաստանը Բելառուսի հիմնական գործընկերներն են այս ձեռնարկությունում։
«Հաշվի առնելով արտադրության ծավալը և ծավալը, վերջնական հաճախորդը կլինի Ռուսաստանի Դաշնությունը», – YouTube-ում հրապարակված զեկույցում ասել է ընդդիմադիր գործիչ Ուլաձեմիր Զիխարը։
Կառավարությունը վաղուց հանրության ուշադրությունը հրավիրել է սահմանների անօրինական հատման և միգրացիայի խնդրի վրա։ Միևնույն ժամանակ, աճում են պնդումները, որ իրական սպառնալիքները, ամենայն հավանականությամբ, գալիս են Բելառուսի ռազմական գործողություններից, ըստ Լեհաստանում գործող բելառուսական Belsat լրատվական կայքի։
Կիևի իշխանությունները Լեհաստանից պահանջել են Ալեքսանդր Բուտյագինի արտահանձնումը, որը դեկտեմբերի սկզբին Վարշավայում ձերբակալվել էր Ռուսաստանի կողմից օկուպացված Ղրիմում հնագիտական պեղումներ անցկացնելու համար։
Երեքշաբթի օրը լեհական լրատվամիջոցները հաղորդել են, որ Լեհաստանը Ուկրաինայից ստացել է ռուս հնագետ Ալեքսանդր Բուտյագինի արտահանձնման հարցում, որին Կիևը մեղադրում է Ռուսաստանի կողմից օկուպացված Ղրիմում անօրինական պեղումներ անցկացնելու մեջ։
Լեհական RMF FM ռադիոկայանի փոխանցմամբ՝ Վարշավայի շրջանային դատախազությունը Ուկրաինայի իշխանություններից ստացել է Բուտյագինի արտահանձնման հարցումը, որը Լեհաստանում ձերբակալվել էր դեկտեմբերի 4-ին։
52-ամյա Բուտյագինը Սանկտ Պետերբուրգի պետական Էրմիտաժ թանգարանի աշխատակից է, որտեղ նա ղեկավարում է հին աշխարհի բաժնի Սև ծովի հյուսիսային ափի հին հնագիտության բաժինը։
Լեհական իշխանությունները Բուտյագինին ձերբակալել են Վարշավայի իր հյուրանոցում, երբ նա իտալական վիզայով ճանապարհորդում էր Եվրոպայով և պլանավորում էր ուղևորություն դեպի Բելգրադ։
Լեհական դատարանը նրան 40 օրով կալանավորել է մինչև հունվարի 13-ը, մինչև արտահանձնման գործընթացը շարունակվում է։
Բուտյագինը Լեհաստանում էր դասախոսություններ կարդալու համար, նախկինում ելույթներ էր ունեցել Պրահայում և Ամստերդամում։
Անօրինական պեղումները վնասում են մշակութային ժառանգությունը
Ուկրաինայի գլխավոր դատախազությունը 2024 թվականի նոյեմբերին մեղադրանք առաջադրեց անանուն Ռուսաստանի քաղաքացու, որը ուկրաինական լրատվամիջոցների կողմից ավելի ուշ նույնականացվել էր որպես Բուտյագին, օկուպացված Ղրիմում անօրինական պեղումների համար։
Ուկրաինական իշխանությունները մեղադրում են Բուտյագինին 2014-2019 թվականներին Ղրիմի Կերչի շրջանի Միրմեկիոն հին քաղաքում հնագիտական աշխատանքներ կատարելու մեջ՝ առանց Ուկրաինայի իշխանությունների թույլտվության, որի արդյունքում հնագիտական վայրը մասնակիորեն ոչնչացվել է։
Ուկրաինայի անվտանգության ծառայությունը՝ SBU-ն, հայտարարության մեջ նշել է, որ Բուտյագինի պեղումները վնասել են ուկրաինական մշակութային ժառանգությունը, իսկ հնագիտական խումբը հեռացրել է «ուկրաինական թերակղզու այսպես կոչված մշակութային շերտը գրեթե երկու մետր խորությամբ»։
Ուկրաինական իշխանությունները վնասը գնահատում են ավելի քան 200 միլիոն գրիվնա (մոտավորապես 4,75 միլիոն եվրո)։
Մեղադրանքները վերաբերում են հնագիտական ժառանգության վայրերում անօրինական որոնողական գործողություններին և մշակութային ժառանգության վայրերի ոչնչացմանը կամ վնասմանը, որոնք կատարվել են շարժական առարկաների որոնման ժամանակ։
Եթե արտահանձնվի Ուկրաինային և դատապարտվի, նրան սպառնում է մեկից տասը տարի ազատազրկում։ Արտահանձնման վերաբերյալ վերջնական որոշումը կկայացնի լեհական դատարանը։
Արշավախմբեր և պեղումներ
Ռուսաստանի նախագահի խոսնակ Դմիտրի Պեսկովը Բուտյագինի կալանավորումը անվանել է «իրավական կամայականություն»։
Ռուսաստանի գիտությունների ակադեմիայի գործընկերները կալանավորումը անվանել են «անհիմն իր դրդապատճառներով»։ Պետական Էրմիտաժ թանգարանը հայտարարել է, որ արշավախմբերի ընթացքում պահպանվել են բոլոր միջազգային չափանիշները։
Բուտյագինը 1999 թվականից ի վեր ղեկավարել է Միրմեկիոնում, որը հին հունական գաղութ է, որը հիմնադրվել է մ.թ.ա. 6-րդ դարի առաջին կեսին, ըստ 2024 թվականին ռուսական պետական լրատվամիջոցներին տված հայտարարությունների։
Միրմեկիոնը գտնվում է Ղրիմի ժամանակակից Կերչի մոտ։ Բուտյագինի պեղումների ընթացքում հայտնաբերված նշանակալի գտածոների թվում են տարբեր ժամանակաշրջանների մետաղադրամներ, այդ թվում՝ Ալեքսանդր Մակեդոնացու դարաշրջանի, ըստ հաղորդագրությունների։
Ռուսաստանը անօրինական կերպով միակողմանիորեն անեքսիայի ենթարկեց Ղրիմը 2014 թվականի փետրվարին՝ թերակղզի և Ուկրաինայի արևելքում գտնվող Դոնբասի շրջանի սկզբնական ներխուժումից հետո։ Անեքսիան դատապարտվել է միջազգային հանրության մեծ մասի կողմից՝ որպես միջազգային իրավունքի խախտում։
Ուկրաինան բազմիցս մեղադրել է Ռուսաստանին 2014 թվականից ի վեր Ղրիմում անօրինական պեղումներ կատարելու և մշակութային ժառանգության վայրերը վնասելու, այդ թվում՝ միջազգային իրավունքի խախտմամբ հնագիտական հայտնագործություններ ռուսական քաղաքներ արտահանելու մեջ։
Ուկրաինական լրագրողական հետաքննությունների կենտրոնը հայտնել է, որ Բուտյագինը ներգրավված է եղել Կերչում արշավախմբերի կազմակերպման մեջ Ռուսաստանի կողմից օկուպացիայի ժամանակ։
Բաց մի թողեք
ԱՄՆ վիզայի արգելքը թիրախավորում է նախկին եվրահանձնակատար Բրետոնին՝ սոցիալական ցանցերի ենթադրյալ գրաքննության պատճառով
Մորուքավոր նվեր տվողի ճանապարհորդությունը․ Համաշխարհային շուկաները տարին փակում են զգուշավոր նոտայով
ԱՄՆ պետքարտուղարն անդրադարձել է Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև «խաղաղության» հաստատմանը