22/11/2024

Ռուս – ադրբեջանական նոր պայմանավորվածություններ տարածաշրջանը նոր մասնատելու հարցում, ի՞նչ կպոկեն Հայաստանից

Բաքվում նախ ադրբեջանցի պաշտոնակից Ուոսուպովի, ապա նախագահ Ալիևի հետ բանակցություններից հետո ՌԴ ԱԽ քարտուղար, պաշտպանության նախկին նախարար Շոյգուն լրագրողներին ասել է, որ քննարկվել է հարցերի ամենալայն շրջանակ, առաջին հերթին՝ Հարավային Կովկասի անվտանգությունը:

«Դա Հայաստանի հետ խաղաղության համաձայնագիրն է, որի տասերորդ խմբագրումը փոխանցվել է Երևանին և, իհարկե, այդ գործընթացին Արևմուտքի միջամտության շատ ակտիվ փորձերը», – ՏԱՍՍ-ի փոխանցմամբ ասել է Շոյգուն:

Ասվածից տպավորություն է ստեղծվում, թե «խաղաղության պայմանագիր» պետք է ստորագրեն Ռուսաստանը և Հայաստանը, Բաքուն միայն «փոստատարի» դեր ունի, Մոսկվայում խմբագրված տարբերակները փոխանցում է Երևանին, Հայաստանի պատասխան առաջարկությունները՝ Ռուսաստանին: Շոյգուն նաև ասել է, որ Ռուսաստանն աջակցում է «Իլհամ Հեյդարովիչ Ալիևի առաջարկած՝ բանակցությունների 3+3 ձևաչափին, և իրենք քննարկել են այդ թեման»:

Ըստ Շոյգուի, այդ ձևաչափը պետք է օգտագործել ոչ միայն հայ-ադրբեջանական կարգավորման, այլև ընդհանուր առմամբ Հարավային Կովկասում իրավիճակի կայունացման համար: «Թուրան» գործակալության գնահատմամբ՝ Շոյգուի այցից հետևում է, որ քննարկված բոլոր հարցերն ուղղված են նրան, որպեսզի խնդիրները լուծվեն առանց Արևմուտքի մասնակցության:

Դրանով է բացատրվում, որ Շոյգուն Երևան չի այցելել, Հայաստանի իշխանության հետ քննարկումներ չի ունեցել, քանի որ «այնտեղ բոլոր հարցերը նախընտրում են լուծել ոչ թե Ռուսաստանի, այլ՝ Արևմուտքի հետ»:

Շոյգուի Բաքու այցը և Ալիևի հետ բանակցությունների էության նրա կողմից բացահայտումը փաստացի Հայաստանին ներկայացված վերջնագիր է: Թեհրան և Բաքու ուղևորության ընթացքում Շոյգուի պատվիրակության կազմում ընդգրկված է եղել ՌԴ փոխարտգործնախարար Գալուզինը, որը վերջին ամիսներին մի քանի անգամ Հայաստանի հասցեին բաց սպառնալիքներ է հնչեցրել:

Իրավիճակի ինտրիգը նրանում է, որ ժամանակն անցնում է, Ռուսաստանին Ուկրաինայում չի հաջողվում որևէ ուղղությամբ «բլից-կրիգ» իրականացնել, մարտերը հիմնականում դիրքային են, և կողմերը ծանր կորուստներ են կրում:

Մոսկվայում, որքանով հասկացվում է փորձագետների հնչեցրած տեսակետներից, դադարել են հավատալ, որ Թրամփի նախագահ ընտրվելու դեպքում Միացյալ Նահանգները կդադարեցնի Ուկրաինային աջակցությունը կամ ՆԱՏՕ-ն կտրոհվի:

Այս իրավիճակում Ռուսաստանին Իրան-Իսրայել լայնածավալ բախումը լիովին ձեռնտու կլիներ: Շոյգուի Բաքվում արված բացահայտումներից կարելի է ենթադրել, որ Թեհրանում նրան «հիասթափեցրել են»:

Շոյգուն ըստ էության Արևմուտքի հետ դիմակայության անոնս է արել: Շարունակաբար պնդելով իր դեմ «երկրորդ ճակատ բացելու» Արևմուտքի ծրագրերից, Մոսկվան, կարծես, ինքն է ձգտում ԱՄՆ-ին ներքաշել զինված առճակատման մեջ:

Ի՞նչ դիրքորոշում ունի Թուրքիան: Ադրբեջանի հավանական քայլերը շատ զգալի մասով կախված են Էրդողանից:

Շոյգուն Ալիևին խոստացել է ռազմա-տեխնոլոգիական նոր համագործակցություն: Ի՞նչ որակի նոր սպառազինությունների մասին է խոսքը: Մոսկվան Ալիևին Հայաստանի դեմ է պատերազմի դրդում, թե ավելի նշանակալի դերակատարության մղու՞մ:

Ամեն դեպքում Ալիև-Շոյգու բանակցությունների մասին տեղեկատվությունը խորքային ենթատեքստեր ունի: Որքանո՞վ են առարկայական Հայաստանի անվտանգության արևմտյան երաշխիքները:

Ռուսաստանը, հավանաբար, մտահոգված է Իրանի և Ֆրանսիայի նախագահների հեռախոսազրույցի ընթացքում շոշափված հեռանկարից: