Միջնակարգ դպրոցի հասարակագիտության դասընթացում կա անդրադարձ ազգի եւ ժողովրդի տարբերություններին: Մասնավորապես, 11-րդ դասարանի դասագրքում (2015) «Ազգային շահեր» գլխում խոսվում է ազգի բնութագրիչների մասին, եւ շեշտվում են այն հատկանշները, որոնք քաղաքական իմաստ են ստանում:
Դասագիրքն, ընդհանուր առմամբ, իհարկե, հնացել է, բայց խիստ անցանկալի է, որ փոփոխությունները կատարվեն Հայաստանի ներկայիս ղեկավարի ֆեյսբուքյան գրառումների եւ «լայվերի» հիման վրա: Տեսությունները, բնականաբար, շատ են եւ իրար հակասող, բայց որեւէ տեղ չեմ տեսել «ազգը պետությամբ դառնում է ժողովուրդ» բանաձեւը:
Հաճախ ասվում է հակառակը՝ ժողովուրդն աճում է ներքեւից, իսկ ազգը կառուցվում վերեւից: Պատահական չէ, որ խոսվում է «ազգաշինության» (nationbuilding – ի)՝ որպես քաղաքական պրոցեսի, ոչ թե ժողովրդաշինության մասին:
Մենք չենք ասում «եզդի ազգ», բայց ամենայն հարգանքով ենք վերաբերվում մեր կողքին ապրող այդ հրաշալի ժողովրդին, նրա ավանդույթներին, լեզվին, մշակույթին: Հետաքրքրվողներին խորհուրդ եմ տալիս ծանոթանալու Բենեդիկտ Անդերսոնի «Երեւակայական հանրություններ» (Imagined Communities) դասական աշխատությանը, որը լույս է տեսել 1983 թվականին:
Բրիտանացի քաղաքագետը տալիս է ազգի հետեւյալ ձեւակերպումը՝ երեւակայական քաղաքական հանրություն է (դարձյալ քաղաքական), որն ինքնին, ներքուստ սահմանափակ է եւ ինքնիշխան (inherently limited and sovereign):
Երեւակայական է, որովհետեւ այդ հանրության մեջ չկա ամենօրյա շփում, դրա անդամներն իրար չեն ճանաչում, բայց նրանց մտքում ապրում է ընդհանրության կերպարը: Սահմանափակ է, որովհետեւ դա ենթադրում է այլ ազգեր եւ այս կամ այն ձեւով դրանց հակադրվելը:
Ինքնիշխան է, որովհետեւ ազգերը (ազգերը, ոչ թե ժողովուրդները) միշտ ձգտել են ինքնավարության: Ինքնավարության գրավականն է պետությունը:
Այդպիսով, «ազգ» հասկացության մեջ (որն, ի դեպ, ըստ Անդերսոնի, ընդամենը 200 տարվա պատմություն ունի ( թող հիմա լինի 250) , պարտադիր մտնում է քաղաքական բաղադրիչը, ինչպես նաեւ այլ ազգերին հակադրվելը եւ ինքնավարության ձգտումը:
Այսօր Հայաստանում մատուցվող թեզը, թե իբր ազգայինը ենթադրում է հետամնացություն (տրեխներ, գութան եւ անցյալի վերաբերյալ լացուկոծ), ինչպես նաեւ «ազատական»-բոլշեւիկյան ուտոպիան, որ ազգերը շուտով կվերանան եւ կլինեն միայն պետությունների քաղաքացիներ, չեն հաստատվում ոչ գիտական հետազոտություններով, ոչ էլ այսօր աշխարհում տեղի ունեցող գործընթացներով:
Բայց պարզ է, թե ինչ նպատակով են այդ կեղծ թեզերը մատուցվում:
Արամ ԱԲՐԱՀԱՄՅԱՆ; aravot.am
Բաց մի թողեք
Եվրամիությունը = Եվրոռեմոնտ, բոնբոներկա և տրուսիկ, ու կլիզմա ասուլիս էր․ Ալեն Սիմոնյան
Ինչ է ասում, ասել Ռոբերտ Քոչարյանը, ինչու են անհանգստացել ՔՊ սին ստատուսագիրները
Իրանցիները կրկին շատ չեն խոսում, այլ գործում են, հայերս, ցավալիորեն, միայն խոսում ենք