Հայաստանը չի հիմնավորել իր բանակցելու իրավունքը որևէ հարցի շուրջ ուժով: Սա աքսիոմ է

Վերջերս նորից ակտիվացել է նոյեմբերի 9 -ի հայտարարության թեման:

Հատկապես Էդմոն Մարուքյանը իր տեսանյութերում պնդում է, որ պետք է վերադառնալ այդ հայտարարութանը և կատարել դրա 9-րդ կետը: Հիմնավորումն այն է, որ դա միակ տարբերակն է խուսափելու պատերազմից:

Սա արմատապես սխալ մոտեցում է: Բայց հարցն այստեղ Մարուքյանը չէ:

Ի դեմս Մարուքյանի այստեղ խոսում է հայկական էլիտաների կոլեկտիվ “իմաստությունը”, որի միակ առաջարկը հայ ժողովորդին “հանձնվելու փիլիսոփայությունն է”: Այդ փիլիսոփայության կրողն է նաև այսօրվա կառավարությունը: Մարուքյանը պարզապես ավելի հետևողական է տվյալ դեպքում և ավելի բաց ասում է այն, ինչ անխուսափելիորեն բխում է “հանձնման փիլիսոփայությունից”:
Հանձնման փիլիսոփայությունն ի սկզբանե կառուցվում էր “Ղարաբաղյան հարցի կարգավորում” հղացքի շուրջ: Ավելի պարզ ժողովորդական լեզվով դա հայտնի էր` տանք-պրծնենք բանաձևով: Իրանց խելոքների տեղ դրածները ձևակերպում էին` “մասն ամբողջի դիմաց” սոփեստությամբ:
Ենթադրվում էր, որ տանք-ից կամ միստիկ “կարգաորումից” հետո տիրելու էր “խաղաղություն ամենեցուն և ընդ հոգվում քում” իրավիճակը, և հաստատվելու էր հավերժական գարուն: Գայլերն այլևս չէին ուտելու գառներին:

Հիմա, այսքան տարի անց, նույնիսկ կենգուրուներին է պարզ, որ տանք-պրծանքից հետո էլ ի զարմանս մեր չարչիաքաղաքական “մտքի”` բաղձալի խաղաղություն, ճամփեքի բացում, ապաշրջափակում, բոլորը բոլորի հետ առևտուր են անում վիճակը չկա ու մոտ էլ չէ:
Հետևաբար “հանձնման փիլիսոփայությունը” պետք է անի հաջորդ տրամաբանական քայլը:

Եկեք “ճամփեն տանք, պրծնենք”, եթե Արցախ տալը չի աշխատում:

Իհարկե, ես մեծ զիջում եմ անում այստեղ` ասելով ճամփա: Իրականում պետք է ասեի` Սյունիքը տանք պրծնենք: Բայց թող փեշքեշ լինի, միջանցք էլ չէ` ճամփա եմ գրում: Որովհետև էական չէ տվյալ դեպքում: Էականը` մտածողությունն է:

Եվ, իհարկե, տրամաբանական ու հետևողական է սա:

Որովհետև, եթե չենք կարող պայքարել և կռվել, ուրեմն, Արցախի հարցի կարգավորում հղացքին պետք է հետևի` Սյունիքի “հարցի” “կարգավորում” հղացքը:

Հանձնման փիլիսոփայությունն այլ տարբերակ չունի, քան ուշ թե շուտ բացեիբաց գալ հանգել այս մտքին:

Բայց ամբողջ խնդիրը նա է, որ սա էլ է պատրանք:

Նույն կենգուրուներին այսօր ակնհայտ պետք է լինի, որ պահանջների ցանկը, որը ներկայացվում է Հայաստանին ոչ սկսվում է, ոչ էլ ավարտվում է “ճամփով”, միջանցքով, Սյունիքով:

Պահանջները շատ հստակ են, իսկ ցանկը լայնացող` հրաժարվել պաշտպանության ոլորտում ինքնուրույն քաղաքականությունից` “միլիտարիզացիայից”, հրաժարվել ինքնուրույն արտաքին քաղաքականություն վարելու հնարավորությունից, սկսել Հայաստան թուրքերի վերադարձի հարցը և այլն` բոլորը չթվարկեմ:

Այսքան էլ բավական է, որ պարզ դառնա այն ինչ ասում ենք առնվազն չորս տարի` հարցը Հայաստանի անկախությունն ու ինքնիշխանությունն է:

Չի եղել Ղարաբաղի հարց ու պատերազմ, եղել է և կա` Հայաստանի և անկախության պատերազմ: Եղել է ու կա’:

Այս պահանջները լուրջ են:

Դրանք հռետորաբանություն չեն:

Դրանք ստրատեգիկ են, այլ ոչ թե իրավիճակային:

Դրանք բաց ու թափանցիկ են` ոչ մի “նենգ թշնամին” հարձակվեց:

Դրանք դուրս չեն գալու օրակարգից այնքան ժամանակ, քանի դեռ Հայաստանը դրանց օրակարգից հանելոը չի հիմնավորոելու ուժով:

Հետևաբար, “ճամփեն տանք, պրծնենք”-ը նույնքան չաշխատող է, որքան նախորդ “տանք-պրծնենք”-ը:

Ճամփա տալով ոչինչ չի պրծնելու:

Եվ, ուրեմն, քանի որ հանձնման փիլիսոփայությունն ի սկզբանե կառուցված է` թույլ ենք, ոչինչ չենք կարող, ռեսուրս չունենք թեզի վրա, ապա այն ի վերջո պետք է գա հանգի իր համար միակ հնարավոր եզրահանգման` հրաժարում անկախությունից, հրաժարում ինքնությունից: Դա մասամաբ հիմա էլ արվում է, թեև ոչ բաց կերպով, բայց ի վերջո սա լինելու է միակ հնարավոր տրամաբանական ավարտը “հանձնվելու” փիլիսոփայության:

Միակ իրական աըլընտրանքն այս մտածողությանն ու այս հեռանկարին` պայքարի, կռիվն ընդունելու տարբերակն է:

Սա ոչ թե ցանկություն է, գաղափարախոսություն, այլ երկաթյա տրամաբանություն: Չոր իրապաշտություն:

Բայց մեր “իմաստունները” բնականաբար չեն կարող ձևակերպել նման այլընտրանք: Նրանք բոլորը կշարունակեն ներկայացնել բոլոր հնարավոր ֆանտաստիկ ու սոփեստական հղացքները, բացի մեկ պարզ ճշմարտությունից` հայ ժողովորդի միակ ելքն իր պայքարն է անկախության համար, և ուժային գործոնի նորից վերածվելը:

Հ.Գ. Ես մի կողմ եմ թողնում շատ հարցեր, այդ թվում, այն պնդումը, որ նոյեմբերի իննի թղթի քննարկումը իբր ձեռնտու չէ Ադրբեջանին, որովհետև Հայաստանը այդ թղթի հիմամբ կարող է նորից բարձրացնել Արցախի, Լաչինի միջանցքի հարցերը և այլն: Իմաստ չունի նույնիսկ քննարկել այդ ակնհայտ քարոզչակա թեզը: Հայաստանը ոչինչ չի կարող բանակցել առանց ուժային հիմքի, և ոչ ոք չի պատրաստվում Հայաստանի հետ այդ հարցերը “բանակցել”, այնքան ժամանակ, քանի դեռ Հայաստանը չի հիմնավորել իր բանակցելու իրավունքը որևէ հարցի շուրջ ուժով: Սա աքսիոմ է:

Հրանտ Տեր-Աբրահամյան; Մարտական Եղբայրություն, Ֆեյսբուք