Օգոստոսի 28-ին ՀՀ վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը անցկացրեց ճեպազրույց, որը դարձավ Երևանի արտաքին և ներքին քաղաքականության առաջնահերթությունների կարևոր ցուցիչ։
Նրա ելույթը պարունակում էր միանգամից մի քանի ռազմավարական ազդանշաններ, որոնք թույլ են տալիս գնահատել Հայաստանի ներկայիս դիրքը և նրա հետագա շարժման ուղղությունը, այս մասին գրել է ալիևյան ռեժիմի առաջատար քարոզչակայքերից Մինվալ-ը:
«Ճեպազրույցի հիմնական շեշտադրումն այն հայտարարությունն էր, որ հայ-ադրբեջանական խաղաղությունը հաստատվել է, բայց գործընթացը մնում է անավարտ և պահանջում է ինստիտուցիոնալացում։
Միևնույն ժամանակ, Փաշինյանը ընդգծեց, որ 2020 թվականի նոյեմբերի եռակողմ համաձայնագիրը կորցրել է իր արդիականությունը, և նոր դարաշրջանի հիմնական փաստաթուղթը օգոստոսի 8-ին Վաշինգտոնում ձեռք բերված համաձայնագիրն է։
Այս մոտեցումը վկայում է դիվանագիտական ուշադրության կենտրոնում տեղաշարժի մասին. Հայաստանը նախընտրում է երկխոսություն կառուցել Ադրբեջանի հետ այնպիսի ձևաչափով, որտեղ ԱՄՆ-ն և եվրոպացի գործընկերները հանդես են գալիս որպես միջնորդներ, այլ ոչ թե Ռուսաստանը։ Սա ստեղծում է նոր հնարավորություններ, բայց նաև ռիսկեր»,-ասվում է հոդվածում։
Շատերը, նույնիսկ հենց Հայաստանում, այդ թվում՝ Փաշինյանի հակառակորդները, համոզված են, որ Մոսկվան, հավանաբար, պատրաստ չէ առանց դիմադրության զիջել իր տեղը Հարավային Կովկասում Արևմուտքին, նկատում է հոդվածագիրը.
«Հատկապես կարևոր էր վարչապետի գնահատականը այսպես կոչված «հայոց ցեղասպանության» միջազգային ճանաչման հարցի վերաբերյալ։ Առաջին անգամ Հայաստանի ղեկավարը բացահայտորեն խոստովանեց, որ նման որոշումները հաճախ ընտրական ռազմավարությունների և ճնշման գործիքների մաս են կազմում այլ երկրներում, և դրանց գործնական արժեքը Հայաստանի համար սահմանափակ է։
Այս քայլը նշանավորում է անցում «ուրվական» դիվանագիտությունից, երբ չարդարացված նկրտումների իրականացման հետապնդման մեջ Երևանը դատապարտեց իրեն հարևան Թուրքիայի և Ադրբեջանի հետ հավերժական թշնամանքի, դեպի ավելի պրագմատիկ մոտեցում, որտեղ ապագա զարգացման և իրական տարածաշրջանային ինտեգրման հարցերը դրվում են առաջին պլանում»։
Այնուամենայնիվ, ինչպես պնդում է Մինվալ-ի հոդվածագիրը, վերջնական եզրակացություններ անելու համար արժե հետևել Հայաստանի ղեկավարության հետագա քայլերին, որը, ինչպես հայտնի է, նախորդ տարիներին ակնհայտորեն չէր առանձնանում հատուկ հետևողականությամբ։
«Փաշինյանը նաև առաջին անգամ հստակորեն ուրվագծեց դիլեման. Հայաստանը չի կարողանա անվերջ համատեղել անդամակցությունը ԵՄ-ին և ԵԱՏՄ-ին, և որոշ պահի ընտրությունը կդառնա անխուսափելի։ Չնայած նման որոշման համար որևէ կոնկրետ ժամկետ չի նշվել, հրապարակային հայտարարության փաստն ինքնին նախապատրաստում է հասարակական կարծիքը դեպի Եվրոպա հնարավոր ռազմավարական շրջադարձի համար։
Սա բացում է հեռանկարներ ԵՄ-ի հետ կապերի խորացման համար, բայց միևնույն ժամանակ մեծացնում է լարվածությունը Մոսկվայի հետ հարաբերություններում։
… Երևանի հետ հարաբերություններում լրացուցիչ լարվածություն չսրելու համար Մոսկվան նախընտրում է կամ լռել, կամ ծաղկուն հայտարարություններ անել՝ հիշեցնելով դաշնակցային պարտքի և պատմական կապի մասին: Հիմա նա ակնհայտորեն ժամանակ չունի Հայաստանի համար։
Փաշինյանը, որը, մինչդեռ, զբաղված է իշխանության մեջ իր դիրքերը ամրապնդելով, լավ հասկանում է սա: Այս առումով, ՀՀ վարչապետի կոշտ հռետորաբանությունը սեփական կաբինետի նկատմամբ ցուցիչ էր: Նա հստակեցրեց, որ նախարարները, որոնք չեն կիսում իր քաղաքական կուրսը, պետք է լքեն կառավարությունը:
Սա վկայում է կառավարման ամրապնդման և անցումային շրջանում ներքին հակասությունները վերացնելու ցանկության մասին: Հավանական են կադրային փոփոխություններ, որոնք կապահովեն իշխանության մոնոլիտ բնույթը, ինչը հատկապես կարևոր է 2026 թվականի խորհրդարանական ընտրություններից առաջ»,-ասվում է հրապարակման մեջ։
Ընդհանուր առմամբ, Փաշինյանի հայտարարությունները կարելի է դիտարկել հայկական պետականության վերանայման և նոր ինքնության որոնման համատեքստում: Հայաստանը աստիճանաբար իր ուշադրությունը անվտանգության հարցերից տեղափոխում է միջազգային ձևաչափերին գործնական ինտեգրման, եզրակացնում է հոդվածի հեղինակը.
«Միաժամանակ, երկիրը բախվում է արտաքին ճնշման՝ Ռուսաստանի և Արևմուտքի, և ներքին մարտահրավերների, որոնք կապված են իշխանությունը համախմբելու և հասարակությանը քաղաքակրթական վեկտորի ապագա ընտրությանը նախապատրաստելու անհրաժեշտության հետ։
Այսպիսով, օգոստոսի 28-ի ճեպազրույցը կարելի է դիտարկել որպես Հայաստանի արտաքին և ներքին քաղաքականության նոր ուղենիշներ գրանցելու փորձ։ Երկրի առջև գործնական խնդիր է դրված՝ հայտարարությունները վերածել գործող մեխանիզմների և միևնույն ժամանակ պահպանել հավասարակշռությունը արտաքին ճնշման և ներքին սպասումների միջև։ Եթե Երևանին հաջողվի հետևողականորեն շարժվել այս ուղղությամբ, դա կամրապնդի նրա դիրքերը տարածաշրջանում։ Հակառակ դեպքում, Հայաստանը կբախվի անորոշության ևս մեկ շրջանի, երբ յուրաքանչյուր որոշում կուղեկցվի բարձր քաղաքական և սոցիալական ծախսերով»։
Բաց մի թողեք
Ղարաբաղը Ադրբեջան է․ Ֆիդանը այսպիսով է ընդգծել իր խորը հարգանքը
Այժմ դատվում են Բաքվում և ադրբեջանական թեյ են խմում քննչական մեկուսարանում․ հեգնել է Ալիևը
Փաշինյանը Ալիևին ասել է․ «Դուք ուզում եք, որ ինձ սպանե՞ն»․ Բայրամով