15/10/2024

Հայ-ադրբեջանական «խաղաղության պայմանագրի» ստորագրումը ոչ մի առումով Մոսկվային ձեռնտու չէ

Ռուսաստանի արտաքին գործերի նախարարի հայ-ադրբեջանական կարգավորման հարցով հատուկ ներկայացուցիչ Խովաեւի Բաքու այցը հաջորդում է Իլհամ Ալիեւի հետ Միացյալ Նահանգների պետքարտուղար Բլինքենի հեռախոսազրույցին, որի ընթացքում վերջինս հորդորել է Հայաստանի հետ «անհապաղ խաղաղության համաձայնագիր» ստորագրել:

Խովաեւի Բաքու այցի հաջորդ օրն Ադրբեջանի պաշտպանության նախարար Զաքիր Հասանովը հարցազրույց է տվել AzTV պետական հեռուստաընկերությանը եւ խոսել անցյալ տարվա սեպտեմբերի մեկօրյա պատերազմի մասին, այն ներկայացնելով որպես «աշխարհում ուսումնասիրության արժանի հակաահաբեկչական ռազմագործողություն»։

Ի՞նչ ուղերձ է փոխանցել ՌԴ արտգործնախարարի հատուկ ներկայացուցիչը, կարելի է ենթադրել: Առկա իրավիճակում հայ-ադրբեջանական «խաղաղության պայմանագրի» ստորագրումը ոչ մի առումով Մոսկվային ձեռնտու չէ, առավել եւս, եթե միջնորդի դերում հանդես է գալիս Միացյալ Նահանգները: Եւ, կարծես, ակնհայտ է, որ Զաքիր Հասանովի հարցազրույցը բխում է Խովաեւ-Բայրամով հանդիպման, ըստ էության՝ Մոսկվայի եւ Բաքվի միջեւ քաղաքական խորհրդատվությունների ընդհանուր համատեքստից։

Քառասունչորսօրյա եւ անցյալ տարվա սեպտեմբերի 19-ի ահաբեկչական պատերազմի մասին Զաքիր Հասանովի հիշեցումները փաստացի նոր պատերազմի ,,իրավունքի,, հրապարակայնացում է, թերեւս՝ սպառնալիք, որ անհրաժեշտության դեպքում Բաքուն իրեն չի կաշկանդի COP29-ի կազմակերպման պարտավորվածությամբ: Ըստ էության, այդ խորհրդաժողովի գործնական նշանակությունը մեծ չէ, եթե Արեւմուտք-Ռուսաստան պայմանավորվածությունների հնարավորություն չի ստեղծելու:

Այս ֆոնին ընդգծվում է ԵՄ-ին Հայաստանի անդամակցության հարցով հանրաքվեի գաղափարի դեմ Երեւանում կազմակերպած կոշտ հակաքարոզչությունը, որտեղ դերաբաշխումն ակնհայտ է: Քաղաքական մի շարք գործիչներ հանրությանը սպառնում են Գյումրիի ռազմաբազան հեռացնելու եւ Թուրքիայի ագրեսիայի համար ճանապարհ հարթելու, մյուսները՝ Սյունիքում ուժով միջանցք բացելու Ադրբեջանի «իրավունքի լեգիտիմացման» հեռանկարով։

Այս քարոզչության «սպոնտան բռնկումը» համընկնում է Բաքվում ռուս-ադրբեջանական փորձագիտական ակումբի հերթական նիստին, որի մասին ադրբեջանական մամուլը միայն ծանուցողական բնույթի տեղեկություն է հայտնել: Հայտնի չէ նույնիսկ մասնակիցների շրջանակը: Ստույգ է, որ պլենար նիստի բացմանը ներկա է գտնվել Իլհամ Ալիեւի արտաքին քաղաքական հարցերով օգնական Հաջիեւը, ինչը վկայում է միջոցառման ներկայացուցչական բարձր մակարդակը։

Բաքվում ռուս-ադրբեջանական փորձագիտական խորհրդաժողովում մշակված տեղեկատվա-քարոզչական նարատիվները կորելացվա՞ծ են Երեւանում ԵՄ անդամակցության հարցով հանրաքվեի գաղափարի արժեզրկման արշավին՝ դժվար է հաստատել կամ միանշանակորել, բայց որ այն ուղղորդվում է մեկ «ուղեղային կենտրոնից»՝ անվիճելի է։

Անցյալ ամռանը Մոսկվան չափազանց կոշտ նախազգուշացում արեց Արցախի արտգործնախարարին՝ նրան մեղադրելով Արեւմուտքի հետ «քաղաքական սեպարատ գործարքի փորձերի մեջ». Հետևանքը ղարաբաղա-ադրբեջանական բանակցությունների ձախողումն էր, որից հետո Ստեփանակերտը հրապարակեց Լեռնային Ղարաբաղի «ինտեգրման լավորվյան պլանը». Բայց Մոսկվանը անգամ դրան տեր չկանգնեց: Խովաեւի Բաքու այցից հետո Ադրբեջանի պաշտպանության նախարարը փաստորեն նոր պատերազմ է անոնսավորում։

Ալիեւն, ըստ հետաքրքիրի, մերժում է Հայաստանի հետ «անհապաղ խաղաղության համաձայնագիր ստորագրելու»՝ Միացյալ Նահանգների պետքարտուղարի առաջարկությունը: Այն, ինչպես ստացվել է Մոսկվայից, շատերը համակարգչային համալիր են անտեսել Իրանի նախագահական ընտրարշավի ֆավորիտներին: