12/10/2024

Թեհրանը «սրբազան պաշտպանության շաբաթվա» արարողություն է անցկացնում` ընդդեմ ՌԴ-ի՞

Սեպտեմբերի 21-ին Իրանի բոլոր նահանգներում անցկացվել են «սրբազան պաշտպանության շաբաթվա» արարողություններ, որ նվիրված են ավելի քան ութ տարի տեւած՝ իրան-իրաքյան պատերազմի զոհերի հիշատակին: Գլխավոր միջոցառումն անցկացվել է Թեհրանում՝ իսլամական հեղափոխության առաջնորդ Ռուհոլլա Խոմեյնիի դամբարանի մոտ:

Հիշատակի արարողությունները, ինչպես իրանական լրատվամիջոցներ են հայտնում, ուղեկցվել են նորագույն սպառազինությունների ցուցադրմամբ: Հատկապես կարևորվում է, որ Իրանը ցուցադրել է «Ջիհադ» անվանում ստացած՝ գերձայնային բալիստիկ հրթիռ, որը կարող է հաղթահարել իսրայելական «Երակթե գմբեթ» ՀՕՊ համակարգը:

Արարողությանը մասնակցել է Իրանի նախագահ Փեզեշքիանը, որ չափազանց ուշագրավ հայտարարություն է արել. «Իրանն ուժեղ է, Իրանը կարող է ոչ միայն սեփական անվտանգությունը պաշտպանել, այլև երաշխավորել տարածաշրջանի խաղաղությունը»:

Փեզեշքիանն առաջին այցը կատարել է Իրաք: Թուրքական մամուլը Բաղդադա-Թեհրան երկխոսությանը և possible համագործակցությանը խիստ բացասական վերաբերմունք է դրսևորում՝ ընդհուպ Իրանը մեղադրելով Իրաքում և Սիրիայում թուրքական ազդեցությանը «խոչընդոտելու» մեջ:

Փեզեշքիանը, սակայն, հայտարարել է, որ մոտ ժամանակներս կայցելի Թուրքիա, որ «եղբայր երկիր է»: Ոչ Իրաքից, ոչ Թուրքիայից Իրանի տարածաշրջանային շահերի դեմ ուղղակի հայտարարություններ չեն հնչել: Իրանական մամուլի հրապարակումների, քաղաքական գործիչների և փորձագետների վերջին շրջանի հիմնական անհանգստությունը վերաբերում է Կովկասին, այսպես կոչված «Զանգեզուրի միջանցքի» նախագծին:

Այս առումով խիստ կարևոր է, որ մեկ ամիս առաջ՝ օգոստոսի 19-ին, Ադրբեջանի նախագահը հայտարարել է, որ Կովկասում խաղաղությունը, կայունությունը և համագործակցությունը «պայմանավորված են ռուս-ադրբեջանական հարաբերություններով»:

Գերձայնային «Ջիհադ» և կատարելագործված «Ֆաթեհ» հրթիռների, արդիականացված «Շահեդ» ԱԹՍ-երի ցուցադրությամբ, կարծես, Թեհրանը հասկացնում է, որ առանց իր շահերի հաշվառման ռուս-ադրբեջանական հարաբերությունները չեն կարող Կովկասում նոր ստատուս-քվո հաստատել:

Չափազանց ուշագրավ է, որ Թեհրանը «սրբազան պաշտպանության շաբաթվա» արարողություն է անցկացնում Ռուսաստանի նախագահի կողմից Իրանի հետ համապարփակ համագործակցության մասին պայմանագրի նախագծին հավանություն տալուց հետո: Այդ քայլով Մոսկվան ակնարկում է, որ ԲՐԻԿՍ-ի Կազանյան գագաթաժողովում պայմանագրի ստորագրումը հնարավոր է:

Տարածաշրջանի խաղաղությունը, կայունությունը և համագործակցությունը երաշխավորելու մասին Իրանի նախագահի հայտարարությունը, կարծես, ենթատեքստ ունի, որը հասցեագրված է Ռուսաստանին: Կովկասի ստատուս-քվոյի հարցում դերակատարը ոչ թե Ադրբեջանն է, այլ Իրանը:

Ինչո՞ւ է Իրանը «սրբազան պաշտպանության շաբաթվա» արարողության ռազմական ցուցադրություն կազմակերպել Փեզեշքիանի Նյու-Յորք ուղևորության նախօրեին, ընդ որում՝ Ռուսաստանից ուղևորությունից մեկ ամիս առաջ, հասկանալի է: Պատահակա՞ն է, որ այն համընկնում է Հայաստանի անկախության օրվան: